Το να μιλάς είναι σπουδαίο. Το να σιωπάς, όμως, είναι σπουδαιότερο. Τα λόγια ζουν μέσα στον χρόνο, η σιωπή ζει στην αιωνιότητα. Στης σιωπής το μέρος οι ψυχές των ανθρώπων πλησιάζουν η μία την άλλη. Όταν δεν θέλουμε να είμαστε σε επαφή με τους άλλους ανθρώπους και επιζητούμε την απόσταση από την πραγματικότητα, τότε θέλουμε τα λόγια. Αν κάποιον δεν θέλουμε να τον γνωρίσουμε, τότε μιλούμε ακατάπαυστα. Είναι ο ασφαλέστερος τρόπος να τον κρατήσουμε μακριά και σε απόσταση από την ψυχή μας. Τον άνθρωπο που αγαπάμε δεν τον σκεφτόμαστε μέσα στα λόγια του, αλλά στις σιωπές του. Ο άνθρωπος φοβάται τη σιωπή γιατί αυτή προσομοιάζει στον θάνατο. Αυτή είναι, όμως, η παθητική σιωπή. Η ενεργή σιωπή είναι η αληθινή. Ο φόβος της σιωπής των πολλών ανθρώπων, του πλήθους, προκαλεί...

Κριτική προσέγγιση στο βιβλίο του Vito Mancuso «Για το Νόημα της Ζωής».   Πριν από λίγο καιρό εκδόθηκε από τις εκδόσεις ΑΡΜΟΣ, σε μετάφραση του Παναγιώτη Υφαντή, ένα εξαιρετικό δοκίμιο του Ιταλού καθηγητή Σύγχρονης Θεολογίας Vito Mancuso. Το βιβλίο αυτό έχει κάνει ιδιαίτερη αίσθηση στην Ιταλία. Ο Vito Mancuso επιχειρεί με το νέο του δοκίμιο «Για το Νόημα της Ζωής» να μας επαναφέρει σε επαφή με τη φιλοσοφία, χρησιμοποιώντας απλή και κατανοητή γλώσσα. Σε έναν κόσμο που κυριαρχείται πλέον από τη λογική του άκρατου ατομισμού και της κατανάλωσης, τα υπαρξιακά ερωτήματα έχουν σχεδόν εξαφανιστεί ή έχουν αλλάξει. Το «Από πού προέρχομαι;» έχει γίνει «Πόσα κερδίζω;». Το «Πού πάω;» έχει μετατραπεί σε «Τι αγοράζω;». Ο Mancuso επανεξετάζει τα αιώνια αυτά ερωτήματα υπό μία νέα...

του Τριαντάφυλλου Σερμέτη** Στις 10 Ιουνίου 2017 είχα ραντεβού με την ιστορία. Είχα κληθεί από τον ίδιο τον Μίκη για να γνωριστούμε και να συζητήσουμε. Στην πορεία της συζήτησής μας συνειδητοποίησα ότι δεν είχα ραντεβού μόνο με την ιστορία του παρελθόντος αλλά και με την ιστορία που γραφόταν στο παρόν και είχε αφηγήσεις και από το μέλλον. Η αφορμή για να με καλέσει στο σπίτι του ήταν μια παρουσίαση βιβλίου που αναφερόταν σε αυτόν και στην οποία είχα την τιμή να είμαι ένας από τους εισηγητές. Η αιτία που με κάλεσε, και μου το είπε όταν πήγα στο σπίτι του, ήταν ότι ήθελε να ηγηθώ ενός πολιτιστικού κινήματος, ανάλογου των Λαμπράκηδων της δεκαετίας του ΄60, μέσω του οποίου θα δημιουργούνταν πολιτιστικοί πυρήνες σε όλη την Ελλάδα με σκοπό την πνευματική αφύπνιση των...

του Τριαντάφυλλου Σερμέτη, Δρ. Φιλοσοφίας Α.Π.Θ. Για να μπορέσει κανείς να αξιολογήσει το μουσικό έργο του Μίκη Θεοδωράκη, απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί να εισχωρήσει ενδελεχώς στη φιλοσοφική του σκέψη. Η φιλοσοφική θεωρία του ουσιαστικά βασίζεται σε ένα τρίπτυχο, που αναφέρεται στο κείμενό του για την Αγριότητα του Πολιτισμού, στο Αντιμανιφέστο που έγραψε το 1987, κυρίως, όμως, στη θεωρία της Συμπαντικής Αρμονίας. Ο Νόμος της Συμπαντικής Αρμονίας 1 είναι ο πυρήνας της έμπνευσης του μουσικού συμπαντικού κόσμου του, αλλά ταυτόχρονα και της κοινωνικής και πολιτικής δράσης του. Η θεωρία της Συμπαντικής Αρμονίας, που ανέπτυξε σταδιακά από τη νεανική του ηλικία, βασίζεται σε τρεις προσωκρατικούς φιλοσόφους. Ο πρώτος είναι ο Ηράκλειτος, κέντρο της φιλοσοφίας του οποίου...

του Τριαντάφυλλου Σερμέτη* Θα ξεπεράσουμε αυτήν την πανδημία. Δεν γνωρίζουμε ακόμη εάν ή πότε θα υπάρξουν εμβόλια, επομένως δεν ξέρουμε πώς θα είναι τα επόμενα χρόνια. Δεν ξέρουμε πόσο προσεκτικοί θα πρέπει να είμαστε. Το επίπεδο προσοχής θα καθορίσει τα πάντα. Είναι πιθανόν ότι σε λίγα χρόνια θα προσποιούμαστε ότι αυτό δεν συνέβη ποτέ. Θα θυμόμαστε εκείνους που χάσαμε, αλλά θα επιστρέψουμε στην κανονικότητα το συντομότερο δυνατόν, με τον ίδιο τρόπο, όπως μετά την πανδημία του 1918. Ένα άτομο περνά το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του αρνούμενο να δεχτεί τη θνητότητά του. Ένα μέρος της κοινωνίας αρνείται συστηματικά να αναλάβει τις ευθύνες που συνεπάγεται η επιβίωσή του. Η αποτυχία της διαχείρισης του θανάτου δημιουργεί έναν χώρο για να αναπτυχθεί και να ζήσει ένα...

Του Τριαντάφυλλου Σερμέτη   Τις τελευταίες δεκαετίες γίνεται λόγος για τον μετανθρωπισμό, ο οποίος αποτελεί ένα νέο πνευματικό και πολιτισμικό κίνημα παγκόσμιας κλίμακας. Οι μετανθρωπιστές πιστεύουν ότι ο άνθρωπος στην παρούσα φάση δεν βρίσκεται στο τέλος της ανάπτυξής του, αλλά βιώνει ένα πρώιμο στάδιο του μετανθρώπου. Οι μετανθρωπιστές ισχυρίζονται ότι υπάρχει η δυνατότητα και η επιθυμία να βελτιωθεί θεμελιωδώς η ανθρώπινη ζωή μέσω της ανάπτυξης της τεχνολογίας και της μηχανοποίησης του ανθρώπου, προκειμένου να εξαλειφθεί η γήρανση και να αξιοποιηθούν στο έπακρο τα σωματικά, ψυχικά και πνευματικά ανθρώπινα χαρίσματα. Αυτό θα επιτευχθεί με τον συγχρονισμό της τεχνολογίας με τον άνθρωπο. Τούτο σημαίνει ότι θα δημιουργηθεί στον άνθρωπο μια νέα συνείδηση, η τεχνολογική...

  του Τριαντάφυλλου Σερμέτη Η ποιότητα της ζωής ενός ανθρώπου εξαρτάται άμεσα από τη γνώση του περιβάλλοντός του και του εαυτού του. Η γνώση εισχωρεί στον άνθρωπο μέσω των αισθήσεων, αρχικά ως πληροφορία, που στη συνέχεια, επεξεργαζόμενη από το νου, μετατρέπεται σε γνώση. Η μόρφωση είναι η γνώση που λαμβάνει ένας άνθρωπος κατά τη διάρκεια της ζωής του και συνηθίζεται να πιστοποιείται μέσω των πτυχίων που λαμβάνει. Είναι, όμως, έτσι; Θα πρέπει να διερευνηθεί το αντιφατικό γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια, παρά τη γεωμετρική αύξηση των πτυχιούχων στην Ελλάδα (έχει από τα μεγαλύτερα ποσοστά πτυχιούχων στην Ευρώπη και μάλιστα υψηλού επιπέδου επιστήμονες), κατά γενική παραδοχή βαθαίνει η πνευματική παρακμή, αποτυπωμένη εύγλωττα σε κοινωνική κρίση που μαστίζει την κοινωνία...

    Κριτική προσέγγιση στο βιβλίο του Ανδρέα Αργυρόπουλου "Ο Θεός, οι νέοι και άλλες Rock 'n Roll ιστορίες" Του Τριαντάφυλλου Σερμέτη Το νέο βιβλίο του θεολόγου Ανδρέα Αργυρόπουλου ήρθε να ταράξει τα θολά νερά του θεολογικού εφησυχασμού, διότι θέτει καίρια ζητήματα του χριστιανισμού που είναι λησμονημένα στον κοινωνικό και πολιτικό χυλό της εποχής. Το βιβλίο αυτό αποτελεί ένα θεολογικό σχεδίασμα για τη διδασκαλία των θρησκευτικών στα σχολεία, καθώς αποτελεί απόσταγμα πολυετούς εμπειρίας του συγγραφέα στα σχολεία. Έχω την αίσθηση ότι θα πρέπει να δίνεται ως βοήθημα στους θεολόγους καθηγητές για τον τρόπο προσέγγισης των μαθητών και επικοινωνίας μέσα στην τάξη. Τo πόνημα του Αργυρόπουλου είναι μια προσωπική εξομολόγηση και ταυτόχρονα μια αυθεντική βιωματική εμπειρία του...

Κριτική προσέγγιση στην ποιητική συλλογή Χαλιναγώγησε με Έρωτα τα γκέμια του Άδη του Ευάγγελου Τσαβδάρη   Του Τριαντάφυλλου Σερμέτη Κατά καιρούς δύο αιώνια βασανιστικά ερωτήματα επανέρχονται επίμονα. Χρειάζονται, άραγε, οι ποιητές; Έχει θέση η ποίηση στις ζωές των ανθρώπων; Σε εποχές άγριες, όπως αυτή που διανύουμε, η ερωτηματικότητα προβάλλει ακόμα πιο επιτακτικά. Συνήθης είναι η άποψη ότι η ποίηση χρησιμεύει για να ευφρανθούν οι αισθήσεις μέσω της αισθητικής των λέξεων και του εσωτερικού ρυθμού που διαθέτει ένα ποίημα. Οι μεταφορές, οι παρομοιώσεις και οι συμβολισμοί ενός ποιήματος δημιουργούν στους αναγνώστες εικόνες, που ηδονίζουν την αισθητική πλευρά του ανθρώπου. Στο βάθος, όμως, της ζωής του ποιητή υπάρχει η απελπισία και η αγωνία για να πραγματώσει αυτά για...

  του Τριαντάφυλλου Σερμέτη Οταν υπερτερεί κατά πολύ η νόηση έναντι του συναισθήματος ή αντίστροφα όταν υπερτερεί το συναίσθημα σε βάρος της νόησης, τότε επέρχεται βαθιά σχάση και υπέρμετρη ανισορροπία στον άνθρωπο, με συνέπεια το κενό που δημιουργείται ανάμεσα σε αυτά τα δύο να βιώνεται ως άβυσσος. Και το ένα και το άλλο είναι κριτήρια καλλιέργειας και πνευματικής ακμής ή παρακμής, αφού το πνεύμα συναποτελείται από αυτά τα δύο στοιχεία· άρα η εξύψωση του πνεύματος προϋποθέτει σε ισορροπία αυτά τα δύο τουλάχιστον. Στην Ελλάδα σήμερα έχει επέλθει βαθιά ανισορροπία που βιώνεται ως άβυσσος και αποτελεί τραγωδία του ελληνισμού. Το μέλλον αυτής της χώρας λιγοστεύει πλέον εμφανώς. ΕΙΝΑΙ ΟΦΘΑΛΜΟΦΑΝΕΣΤΑΤΟ ότι η πλήρης οικονομική χειραγώγηση των τελευταίων δέκα ετών που...

Του Τριαντάφυλλου Σερμέτη Το βιβλίο του Γιώργου Παναγιωτίδη με τον ερωτηματικό τίτλο «Ο Κομμουνισμός είναι Μαρξιστικός ή Χριστιανικός;» και με τον ενδιαφέροντα υπότιτλο «από το συμφέρον στην αγάπη», όσο μικρό είναι σε έκταση τόσο θέτει επιτακτικά ζητήματα της θεολογικής και φιλοσοφικής σκέψης που άπτονται άμεσα της κοινωνικής και πολιτικής σφαίρας. Όλα τούτα επιτυγχάνονται με αφορμή την έρευνα για τον όρο «κομμουνισμός», δηλαδή για το πότε πρωτοειπώθηκε και πρωτοεμφανίστηκε και από ποιους διατυπώθηκε, αλλά στην πραγματικότητα διαβλέπω μια απόπειρα του συγγραφέα να θέσει κοινωνικά τον χριστιανισμό και να επαναθεμελιώσει τις χριστιανικές αξίες σε ένα επίπεδο πολιτικό, προκειμένου να συνδέσει την χριστιανική πίστη με τον άνθρωπο και τις ανάγκες του. Ο συγγραφέας...

  του Ευάγγελου Αθαν. Τσαβδάρη* Διαβάζοντας το έργο του Τριαντάφυλλου Σερμέτη, συνειδητοποίησα ότι κάθε ποίημα είναι το ίδιο του ένα μικρό άπειρο. Τους στίχους αυτούς θα μπορούσα να τους διαβάζω και να τους ξαναδιαβάζω ανά δεκαετία και ανάλογα με τις διαφορετικές εμπειρίες, να δίνω τις δικές μου ακτίνες πάνω στον κύκλο. Αυτό που φαίνεται σε όλη τη διάσταση των στίχων, είναι ότι πρόκειται για μία συγκρουσιακή κυκλική πορεία, κάτι που με κάνει να πιστεύω ότι είναι ανώφελο να αναλωθούμε σε φιλολογική τέρψη, τεχνικές και σχήματα. Η πολυσημία των στίχων δεν αφορά μόνο στο νόημα όπως συνηθίζεται, αλλά σχηματίζει ένα σύμπλεγμα νοημάτων που εδράζεται σε κοινωνικούς ψυχολογικούς και, εν τέλει, φιλοσοφικούς παράγοντες της σημερινής δομής της κοινωνίας και του ψυχολογικού τύπου του πολίτη. Για να βιώσει...

Ο Χαρακτήρας του Μέλλοντος Του Τριαντάφυλλου Σερμέτη Έχω την αίσθηση, εφόσον βρισκόμαστε στο τέλος ενός πολιτιστικού παραδείγματος, πως εκείνο που θα μας οδηγήσει προς καλύτερα μονοπάτια προς το μέλλον είναι πάλι ο πολιτισμός. Η ανθρωπότητα εξελίσσεται με τα πολιτιστικά παραδείγματα και στο πλαίσιο του πολιτισμού της αντιστοιχεί η πολιτικοκοινωνική της κατεύθυνση. Η παράνοια ότι, ενώ ζει κάποιος και κινείται σε συγκεκριμένο πολιτιστικό περιβάλλον, ο πολιτισμός θεωρείται δευτερεύον στοιχείο, χαρακτηρίζει ανθρώπους εγκλωβισμένους στην υλιστική εξήγηση του κόσμου. Και βασίζεται στη λανθασμένη μαρξιστική ερμηνεία ότι η βάση είναι οι υλιστικές παραγωγικές σχέσεις και ο πολιτισμός είναι το εποικοδόμημα που θα οδηγήσει στην αταξική κοινωνία. Έχω την ισχυρή πεποίθηση ότι ο...

  Υπάρχει δυνατότητα αναστροφής της καταστροφής; Του Τριαντάφυλλου Σερμέτη Μέσα στο πολιτιστικό πλαίσιο του Διαφωτισμού εντάσσεται η διάγνωση του Nietzsche τον 19ο αιώνα ότι ο Θεός είναι νεκρός, με άλλους λόγους ότι ο άνθρωπος σκότωσε τον Θεό. Αν τον 19ο αιώνα ο άνθρωπος σκότωσε τον Θεό, τον 20ο και στις απαρχές του 21ου αιώνα ο άνθρωπος σκοτώνει τον Άνθρωπο, σκοτώνει τον ίδιο του τον εαυτό. Η αξιωματική αυτή αρχή μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το πολιτιστικό παράδειγμα, δηλαδή οι αρχές του Διαφωτισμού που επικράτησαν τους τελευταίους τρεις αιώνες στον δυτικό κόσμο, είναι φανερό πως πνέουν τα λοίσθια και φανερώνουν το καρτεσιανό αδιέξοδο του ορθολογισμού. Η εσωτερική αυτοαναφορικότητα των ατομικών δικαιωμάτων θρυμματίζεται στον πλουραλισμό και τη σχετικότητα των...

      Άρθρο μου σχετικά με κείμενο του Μίκη Θεοδωράκη: «Μονοπάτι προς το μέλλον» Του Τριαντάφυλλου Σερμέτη Στην Ελλάδα της πνευματικής καθίζησης υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που αντιστέκονται και επιχειρούν να αναγνώσουν την πραγματικότητα και να περισώσουν την αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Οι ιδέες ενός μεγάλου Έλληνα με παγκόσμια απήχηση, του Μίκη Θεοδωράκη, προσπερνάνε την μίζερη εφημερότητα και ανυψώνουν τον άνθρωπο στην ουσία της ίδιας της ζωής. Στην τελευταία του παρέμβαση, στις 20 Αυγούστου, ο Μίκης αποδεικνύει τη μεστότητα των σκέψεών του και εκφράζει φιλοσοφικές και πολιτικές σκέψεις που αποτελούν παρακαταθήκη για την ανθρωπότητα. Στο άρθρο αυτό ο Μίκης διαβλέπει ότι η ανθρωπότητα φτάνει σε ένα τέλος και τα μέχρι τώρα συστήματα διακυβέρνησης πλέον είναι στα όρια του τέλους...