Άρθρα
- Details
- Written by Super User
- Category: Άρθρα
- Hits: 2154
Του Τριαντάφυλλου Σερμέτη
Το βιβλίο του Γιώργου Παναγιωτίδη με τον ερωτηματικό τίτλο «Ο Κομμουνισμός είναι Μαρξιστικός ή Χριστιανικός;» και με τον ενδιαφέροντα υπότιτλο «από το συμφέρον στην αγάπη», όσο μικρό είναι σε έκταση τόσο θέτει επιτακτικά ζητήματα της θεολογικής και φιλοσοφικής σκέψης που άπτονται άμεσα της κοινωνικής και πολιτικής σφαίρας. Όλα τούτα επιτυγχάνονται με αφορμή την έρευνα για τον όρο «κομμουνισμός», δηλαδή για το πότε πρωτοειπώθηκε και πρωτοεμφανίστηκε και από ποιους διατυπώθηκε, αλλά στην πραγματικότητα διαβλέπω μια απόπειρα του συγγραφέα να θέσει κοινωνικά τον χριστιανισμό και να επαναθεμελιώσει τις χριστιανικές αξίες σε ένα επίπεδο πολιτικό, προκειμένου να συνδέσει την χριστιανική πίστη με τον άνθρωπο και τις ανάγκες του. Ο συγγραφέας επιχειρεί να αναδείξει τον χριστιανισμό επιχειρώντας να δημιουργήσει μια θεολογία του προσώπου που παρεμβαίνει μέσα στην κοινωνία. Τούτο το επιτυγχάνει αποπειρόμενος συστηματικά μέσα από πηγές να αναδείξει ότι ο κομμουνισμός είναι πρώτα από όλα η κοινοκτημοσύνη των πρωτοχριστιανών και κατά δεύτερο λόγο ότι ο όρος αυτός πρωτοχρησιμοποιήθηκε από χριστιανούς ιερωμένους στην Ευρώπη. Επομένως, αποδεικνύει μέσα στο βιβλίο ότι η χριστιανική κουλτούρα σαφέστατα ώθησε τον Μαρξ να δανειστεί τον όρο για να περιγράψει την υλιστική του κατά βάση φιλοσοφία.
Εκείνο που επιχειρείται από τον συγγραφέα να απαντηθεί στις εσωτερικές σελίδες του βιβλίου, βασίζεται, εν πολλοίς, στις πηγές που προέρχονται κυρίως από τον Μπερδιάγεφ, ο οποίος επιχείρησε να αναλύσει τα ζητήματα αυτά με αφορμή τα βιώματα και τις εμπειρίες που είχε από τον σοβιετικό σοσιαλισμό. Τι νόημα έχει ένας χριστιανισμός αποκομμένος από την κοινωνική πραγματικότητα και μη εμπλεκόμενος σε αυτή; Είναι δυνατόν ένας χριστιανός να στηρίζει άδικα καθεστώτα του μίσους της βίας και της αδικίας ή μήπως τελικά δεν τον αφορούν τα του κόσμου τούτου με συνέπεια να παραμένει θεατής σε στάση ουδέτερη σε τέτοιες καταστάσεις; Και τα δύο αυτονόητα συνιστούν αντιχριστιανικές συμπεριφορές και ενέχουν σπέρματα φαρισαϊσμού. Είναι φανερό ότι σε όλους μας έρχεται στο νου το κίνημα της θεολογίας της απελευθέρωσης στη Λατινική Αμερική και με ποιο τρόπο συναντήθηκε εκεί ο χριστιανισμός με τον μαρξισμό. Πρόκειται σαφέστατα για την εφαρμογή στην πράξη με πειστικό τρόπο του κοινωνικού ρόλου του χριστιανισμού και της θυσιαστικής λογικής για τον πλησίον. Η Θεολογία της Απελευθέρωσης, αποτελεί ένα Χριστιανικό κίνημα πολιτικής θεολογίας. Σύμφωνα μ’ αυτήν, η διδασκαλία του Ιησού Χριστού, σχετίζεται, και με την «απελευθέρωση» από την κοινωνική, οικονομική, και πολιτική αδικία. Με τον τρόπο αυτό δημιουργήθηκε σε όλη περίπου τη Λατινική Αμερική ένα είδος συμβίωσης ανάμεσα στον μαρξισμό και στον χριστιανισμό. Ως εκ τούτου, οι θεολόγοι της απελευθέρωσης δεν ενδιαφέρονταν να αποτελούν μέρος της ιεραρχικής δομής της εκκλησίας. Το έργο τους επικεντρώθηκε στην κοινωνική οργάνωση, σε συνεργασία με τις εξαθλιωμένες μάζες και με το προλεταριάτο.
* * *
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όμως, παρουσιάζει ο υπότιτλος του βιβλίου: από το συμφέρον στην αγάπη. Η φράση αυτή αποτελεί το κλειδί της οποιασδήποτε πολιτικής λύσης και ταυτόχρονα η έλλειψη συνειδητότητας αυτής της φράσης, σε ατομικό και σε δημόσιο επίπεδο, οδηγεί σε καταστρεπτικές συνέπειες τις κοινωνίες. Η έννοια του συμφέροντος δηλώνει εμφατικά το δικαίωμα του ατόμου να κατέχει αντικείμενα στην ιδιοκτησία του. Το ύψιστο αγαθό της ατομικής ιδιοκτησίας προσδιορίζει, εν πολλοίς, τον τρόπο ύπαρξης, με την έννοια της ταύτισης της κατοχής με το Είναι. Συνέπεια τούτου είναι ότι, όταν κάποιος δεν κατέχει υλικά αγαθά, ταυτόχρονα είναι και τίποτα ως οντότητα. Μέσα, λοιπόν, στο πλαίσιο αυτό επιχείρησε η μαρξική θεωρία να αντιμετωπίσει τούτο το πρόβλημα, αλλά είναι βέβαιο ότι, όταν αποπειράται κάποιος να αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα, δίχως να διοράται την αιτία του προβλήματος, συνέπεια αυτού είναι να εγκλωβίζεται στην ίδια λογική. Είναι γνωστό ότι ο ακραίος ορθολογιστής αρνείται το συναίσθημα. Μάλιστα θεωρεί ότι τούτο συνιστά και αδυναμία και γι’ αυτόν τον λόγο είναι ενοχλητικό. Τα χαρακτηριστικά του ακραίου ορθολογιστή είναι ότι εξαντικειμενοποιεί τον κόσμο, εργαλειοποιεί ακόμα και τον ίδιο του τον εαυτό, τα βλέπει όλα ως αντικείμενα έτοιμα προς χρήση. Έτσι, όμως, δεν υπάρχει ούτε ο ίδιος, αφού δεν αναγνωρίζει ούτε τον εαυτό του ως υποκείμενο. Ένα μόνο συναίσθημα τον διατρέχει και αυτό δεν είναι άλλο από το να θέλει διακαώς να κυριαρχεί στους άλλους και στα πράγματα, πάντα ως αντικείμενα. Οπότε, όταν εκφράζει δημόσια μια άποψη ένας μη αποκλειστικά ορθολογιστής, ενοχλεί τον κυνισμό του ορθολογιστή. Ο ορθολογιστής προσδιορίζει την ύπαρξή του από την κατοχή υλικών αγαθών. Ο άνθρωπος δεν Είναι, αλλά Έχει μόνο. Η ανθρώπινη αυτή στάση προσδιορίζει σε μεγάλο βαθμό τη συνολικότερη συμπεριφορά του ανθρώπου στην ίδια του τη ζωή. Παραμένει το Είναι απρόσωπο, δίχως να τίθεται στα πράγματα. Ο άλλος τρόπος Ύπαρξης εμφαίνεται όταν το Είναι ασκεί το χαρακτηριστικό του Ανθρώπινου, που είναι η διάθεση για κίνηση. Η κίνηση ενεργοποιεί την Ανθρωπινότητα και θέτει σε κίνηση τον υποκειμενικό παράγοντα· θέτει σε κίνηση το Είναι. Με άλλους λόγους το Είναι είναι ή δεν είναι σε σχέση με το κρίσιμο ζήτημα της αρχής της κίνησης της Ύπαρξης. Δεν Είναι αν δεν υπάρχει και γι’ αυτόν τον λόγο η Ύπαρξη προηγείται του Είναι. Δεν μπορεί να υπάρξει κίνηση δίχως οποιουδήποτε είδους αλλαγής ή μεταβολής. Η διακύμανση της δύναμης της μεταβολής είναι το συναίσθημα.
Με βάση τους δύο περιγραφόμενους τρόπους Ύπαρξης λειτουργεί η γνώση που αποτελεί καθοριστικό παράγοντα στον τρόπο αντίληψης της ζωής.
* * *
Σήμερα θα πρέπει να αρχίσουμε να συζητάμε για τους όρους του Ανθρώπινου και του Αντι-ανθρώπινου και αυτοί οι όροι να αποτελέσουν τους οδοδείκτες του μέλλοντος. Αυτές οι δύο έννοιες θα αντιμάχονται μεταξύ τους και θα αποτελέσουν το πεδίο των μελλοντικών πολιτικών αντιπαραθέσεων. Ποιο, όμως, είναι το περιεχόμενο που χαρακτηρίζει τον έναν όρο και ποιο τον άλλον; Αν συμφωνήσουμε ότι η ανθρωπιά χαρακτηρίζει εκείνον που επιθυμεί το καλό, τη δικαιοσύνη, το δίκαιο, εκείνον που θέλει την ειρήνη, την επιθυμία του ανθρώπου να εξυψώνεται πνευματικά, να επιθυμεί να βοηθά τους συνανθρώπους του και τέλος να έχει ενσυναίσθηση, τα στοιχεία αυτά αποτελούν πρώτιστα ανθρωπολογικά πολιτιστικά χαρακτηριστικά και κατά συνέπεια και πολιτικά. Πιστεύω ότι δεν υπάρχει κάποιος που να μην συμφωνήσει με τα παραπάνω, ότι δηλαδή όλα τούτα δεν θα συνιστούσαν αυτό που ονομάζεται Ανθρώπινο. Το Αντι-ανθρώπινο τι είναι; Ακριβώς, βέβαια, οι αντίθετοι χαρακτηρισμοί. Το Ανθρώπινο χαρακτηρίζεται αναγκαστικά από τον ορθό λόγο και το συναίσθημα και το αντιανθρώπινο χαρακτηρίζεται μόνο από τον ακραίο ορθολογισμό. Διότι ο κυνικός ορθολογισμός, που επικρατεί μέχρι στιγμής στο πεδίο της πολιτικής, οδηγεί σε αυτόν τον παραλογισμό του Αντι-ανθρώπινου που όλοι τον αντιλαμβανόμαστε αλλά δεν τον κατανοούμε πολλές φορές.
Έχω, λοιπόν, την ισχυρή πεποίθηση ότι η φράση αυτή του υπότιτλου του βιβλίου του Γιώργου Παναγιωτίδη είναι μια βαθιά πολιτική φράση, η οποία αν αναλυθεί σε βάθος θα δώσει μια καινούργια πολιτική διέξοδο στα σημερινά πολιτικά αδιέξοδα. Η δύναμη εκείνη που θα περάσει από το συμφέρον στην αγάπη, από την ιδιοτέλεια στην ανιδιοτέλεια, από την κυριαρχικότητα στην υπηρέτηση του άλλου ανθρώπου, και εν τέλει από το αντιανθρώπινο στο Ανθρώπινο, τότε αυτή η δύναμη θα οδηγήσει τις κοινωνίες σε ανθρωπινότερες ατραπούς.
Εν κατακλείδι, έχω την απόλυτη πίστη ότι το βιβλίο του Γιώργου Παναγιωτίδη θα αποτελέσει στο μέλλον σημείο αναφοράς και σε πολιτικά κινήματα που θα διεκδικήσουν καλύτερους όρους ζωής και θα λειτουργήσει ως μια θρυαλλίδα νέων αντιλήψεων πολιτικής συμμετοχής, ειδομένης υπό την οπτική της δημόσιας ανιδιοτέλειας που προσφέρει η πραγματική αγάπη.
Write comment (0 Comments)
- Details
- Written by Super User
- Category: Άρθρα
- Hits: 3109
Η φύση δεν εκδικείται ποτέ· η φύση έχει τους δικούς της νόμους και, όταν ο ανθρώπινος παράγοντας τους παραβαίνει, τότε έχει τραγικές συνέπειες. Τούτο συνέβη στην Μάνδρα με τις πλημμύρες, τούτο συνέβη και στο Μάτι με τις πυρκαγιές. Αυτή η παραβίαση των φυσικών νόμων και τα εγκλήματα κατά της φύσης διαπράχθηκαν σταδιακά τα τελευταία 60 χρόνια, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σ’ όλο τον πλανήτη. Η φρενήρης πορεία του καπιταλισμού στον πλανήτη και η διαφθορά που προκάλεσε στην ανθρώπινη φύση, με κυρίαρχη την ατομική ιδιοτέλεια, αποτέλεσαν τον καταλύτη της φυσικής παραποίησης της γης. Αυτές όμως είναι γενικόλογες και ηθικολογικές διαπιστώσεις, που δεν εστιάζουν στην πραγματική ευθύνη μιας συγκεκριμένης πράξης.
Η φύση έχει την ιδιότητα να απογυμνώνει πάντα την ύβρη προς την ζωή. Η παρέα που κυβερνά διέπραξε αυτή την ύβρη. Τούτο οφείλεται στην παθογένεια που συνέχισε κι αυτή η κυβερνώσα παρέα, την τοποθέτηση δηλαδή ανθρώπων σε καίριες θέσεις, με μόνο κριτήριο όχι την ικανότητα, αλλά τις εσωκομματικές ισορροπίες-γνωριμίες, δημόσιες σχέσεις ή κοινώς τους παραγοντισμούς. Αυτή η συνέχιση της διαχρονικής παθογένειας του ελληνικού κράτους από τη σύστασή του, κατατάσσει κι αυτή την κυβερνητική παρέα στο ίδιο σάπιο πολιτικό σύστημα. Το χειρότερο όμως είναι ότι παρουσιάστηκαν ως αριστεροί· λύκοι με τη μορφή προβάτου. Επιπλέον, ένας ακόμη βασικός λόγος των καταστροφών αυτών είναι η διάλυση των μηχανισμών προστασίας, λόγω της οικονομικής πενίας που προέρχεται από τα μνημόνια και τα οποία ψήφισε κι αυτή η κυβέρνηση· ενός κακού μύρια έπονται.
Εκείνο που εξοργίζει περισσότερο όμως, με αφορμή αυτές τις καταστροφές, είναι ο απόλυτος αμοραλισμός και ο κυνισμός της κυβερνητικής παρέας. Όλα επιχειρούν να τα διαχειριστούν επικοινωνιακά, ώστε να έχουν τις λιγότερες δυνατές πολιτικές απώλειες. Αυτό έχουν πρώτα στο νου τους κι όχι τους ανθρώπους που χάθηκαν· και με γνώμονα αυτή τη σκέψη κάνουν οποιεσδήποτε ενέργειες. Στην πραγματικότητα αδιαφορούν πλήρως για την καταστροφή και τις χαμένες ζωές. Το ίδιο ακριβώς πράττει και η αντιπολίτευση. Αυτό είναι πρωτόγνωρο στοιχείο και για πρώτη φορά συμβαίνει σε τέτοιο βαθμό. Στην αρχή ενοχοποιούν του ίδιους τους ανθρώπους που κάηκαν και, όταν αντιμετωπίζουν την μήνιν, αλλάζουν προσανατολισμό και ετοιμάζουν νομοσχέδιο σε χρόνο ρεκόρ για τα αυθαίρετα. Και στη συνέχεια υπάρχει και μια παραίτηση ενός υπουργού, που, σημειωτέον, δεν είναι της στενής παρέας, προκειμένου ν’ αλλαχθεί η πολιτική ατζέντα. Αυτό θεωρούν ότι είναι υψηλή πολιτική· να κοροϊδεύουν την «πλέμπα», ορισμό που είμαι βέβαιος πως αποδίδουν στον λαό στις κατ’ ιδίαν συζητήσεις τους.
Αφού δεν τους απογύμνωσε η απατεωνιά με τα μνημόνια, αφού δεν τους απογύμνωσε η πιο φιλοαμερικανική στάση που έχει επιδείξει ελληνική κυβέρνηση από τον β’ παγκόσμιο πόλεμο κι έπειτα, αφού δεν τους απογύμνωσε το Μακεδονικό, για να εξυπηρετήσουν ως υποταγμένοι την αμερικάνικη κυβέρνηση, αφού δεν τους απογύμνωσε η ακραία φιλελεύθερη πολιτική, αφού είναι η πρώτη κυβέρνηση που εφαρμόζει μέχρις εσχάτων ένα μνημόνιο, έχοντας βέβαια ψήγματα σοσιαλδημοκρατίας (δίνοντας ψίχουλα στους φτωχούς που στην πραγματικότητα είναι στάχτες στα μάτια), τους απογύμνωσε η ίδια η φύση, παραδίνοντάς τους ολοκληρωτικά στη χλεύη και στην γενική αποδοκιμασία του λαού αυτής της χώρας. Το ίδιο αίσθημα επικρατεί και για τη χειρότερη αντιπολίτευση, με αποτέλεσμα στις επερχόμενες εκλογές ο λαός, εγκλωβισμένος στο σάπιο πολιτικό σύστημα, να έχει να διαλέξει ανάμεσα στους ηλίθιους κουτοπόνηρους και στους εντελώς πανηλίθιους, καθώς και οι δυο εφαρμόζουν πιστά το διπολικό παιχνίδι για να εγκλωβίζουν τον λαό, έναν λαό που κάποια στιγμή πίστεψε ότι θα έρθει σ΄ αυτή την πολύπαθη χώρα ανατροπή του παλιού πολιτικού συστήματος. Κι όμως η κυβερνητική παρέα, έχοντας εξαπατήσει για άλλη μια φορά τον λαό κι έχοντας πίσω από την πλάτη του ήδη συμφωνήσει με τους ντόπιους και τους ξένους τοκογλύφους, προτίμησε τον εύκολο δρόμο της πλήρους υποταγής.
Όλη η χώρα είναι αποκαΐδια και μόνο ο λαός της έχει τη δυνατότητα να τη στήσει από την αρχή. Προτεραιότητα για να συμβεί τούτο είναι η εθνική ανεξαρτησία· εθνική ανεξαρτησία σημαίνει να φύγουν οι τοποτηρητές-υπάλληλοι που μας κυβερνούν όλα αυτά τα χρόνια. Είναι αναγκαίο όσο ποτέ άλλοτε να υπάρξει μια δημοκρατική επαναστατική ανατροπή, έξω από το στημένο κι υποταγμένο πολιτικό σύστημα. Υπάρχει το κράμα εκείνων των σοβαρών προοδευτικών ανθρώπων που δεν φωνασκούν ολημερίς στα social media, όπως πράττουν τα λογής - λογής κομματόσκυλα είτε από την (ακρο)δεξιά, είτε από τα ΄΄''αριστερά'' επιβάλλοντας αμφότεροι τον ίδιο κυριαρχικό φασισμό. Κι ο λαός στη μέση να ασφυκτιά, μη γνωρίζοντας πώς ν’ αντιδράσει. Αυτοί οι προοδευτικοί άνθρωποι οφείλουν να δράσουν για ν’ απομακρυνθούν τα υποταγμένα ανθρώπινα ομοιώματα, διότι η χώρα σε λίγα χρόνια είναι βέβαιο ότι, αν δεν αλλάξει κάτι δραματικά, δεν θα υφίσταται, θα διαμελιστεί· κι αυτή είναι μια δική μου πρόβλεψη.
Αναμένω και απαιτώ να αποδοθεί δικαιοσύνη για τις εκατόμβες των νεκρών ψυχών.
Τριαντάφυλλος Σερμέτης
Write comment (0 Comments)- Details
- Written by Super User
- Category: Άρθρα
- Hits: 2360
του Ευάγγελου Αθαν. Τσαβδάρη*
Διαβάζοντας το έργο του Τριαντάφυλλου Σερμέτη, συνειδητοποίησα ότι κάθε ποίημα είναι το ίδιο του ένα μικρό άπειρο. Τους στίχους αυτούς θα μπορούσα να τους διαβάζω και να τους ξαναδιαβάζω ανά δεκαετία και ανάλογα με τις διαφορετικές εμπειρίες, να δίνω τις δικές μου ακτίνες πάνω στον κύκλο.
Αυτό που φαίνεται σε όλη τη διάσταση των στίχων, είναι ότι πρόκειται για μία συγκρουσιακή κυκλική πορεία, κάτι που με κάνει να πιστεύω ότι είναι ανώφελο να αναλωθούμε σε φιλολογική τέρψη, τεχνικές και σχήματα. Η πολυσημία των στίχων δεν αφορά μόνο στο νόημα όπως συνηθίζεται, αλλά σχηματίζει ένα σύμπλεγμα νοημάτων που εδράζεται σε κοινωνικούς ψυχολογικούς και, εν τέλει, φιλοσοφικούς παράγοντες της σημερινής δομής της κοινωνίας και του ψυχολογικού τύπου του πολίτη.
Για να βιώσει κανείς την ατμόσφαιρα των ποιημάτων του Τριαντάφυλλου Σερμέτη, θα πρέπει να έχει τη δύναμη αλλά και την ικανότητα να αναδυθεί μέσα στις αναμνήσεις του, έτσι ώστε το ηθικό και το κοινωνικό λάθος να φέρει μία ισόρροπη έντονη αρμονία.
«Τα θλιβερά αμαρτήματα» πώς ενώνονται σε έναν άπειρο κύκλο;
Αισθήματα που εκτείνονται στο άπειρο, όπως ξεκάθαρα διαφαίνεται από τη διάταξη των τίτλων της πρώτης ενότητας. Ο κύκλος ξεκινάει από τη Γέννηση, το Εσύ μετουσιώνεται σε Γυναίκα και επιδιώκει ένα επιδαψιλευμένο τρόπο ψυχολογικής λυρικής υφής.
Εφόσον οριοθετήθηκαν στην πρώτη ενότητα οι άπειρες ποιητικές συντεταγμένες –όπως άπειρη είναι και η ίδια η ποίηση– ο ποιητικός εαυτός ψάχνει «το θάλπος της ζωής» και πάλι με τη συνισταμένη του άπειρου, που εξειδικεύεται στη Μυστική Αρμονία των συνθηκών αυτού του κόσμου.
Πρόκειται όμως για αρμονία ή δυσαρμονία του δικού μας πολιτισμού;
«Στον αιώνα των αρπακτικών πουλιών
η ελάχιστη ομορφιά στο άφωτο αχνοφαίνεται
η τελευταία λέξη της οδύνης, έπειτα η μικρογραφία της κάθαρσης
αγαλλίαση θα δωρίσει.»
Ποιες όμως προσωπικότητες συνθέτουν τον πολιτισμό μας;
Μία τυπολογία πολιτών άβουλων, μουδιασμένων και ηθελημένα δίχως πάθος με την
«Ύπαρξη άδεια περιπλανιέται
δίχως τις αμαρτίες αξιοθρήνητοι
για τον μηδενισμό του εαυτού τους
νωθροί βηματίζουν,
ξένοι τόποι συνθέτουν ένα μαυριδερό σκοτάδι που βρυχάται», θα μας πει ο ποιητής,
«Μ’ εκείνο τον ζεστό κόκκινο πόθο, που έσταζε σαν ρόδινη βροχή»
Απομόνωσα αυτή τη συστάδα στίχων του Τριαντάφυλλου Σερμέτη, διότι είναι ένα απαύγασμα των νοηματικών αξόνων που κλείνουν τον κύκλο της δεύτερης ενότητας. Ό,τι μας πληγώνει κρύβει μέσα του μία ευκαιρία για να δούμε τον εαυτό μας αλλιώς, σε ένα σταυροδρόμι που ο εκάστοτε χαρακτήρας συναντά τον θάνατο, όταν στην προσπάθεια να τον απωθήσουμε προκαλούμε «Χαρακιές Φθίνουσες». Κατά τη γνώμη μου, η ενότητα αυτή είναι η πιο περιεκτική, διότι πέραν του ότι συγκεράζει τους προαναφερόμενους ποιητικούς άξονες, παράλληλα δίνει αφορμές και κατευθυντήριες νύξεις για τον ποιητή ως οντότητα και για την ποίηση ως φιλοσοφική σημειολογία και τις προϋποθέσεις που αυτή απαιτεί.
Για να βιώσει κανείς την ατμόσφαιρα των ποιημάτων του Τριαντάφυλλου Σερμέτη, θα πρέπει να έχει τη δύναμη αλλά και την ικανότητα να αναδυθεί μέσα στις αναμνήσεις του, έτσι ώστε το ηθικό και το κοινωνικό λάθος να φέρει μία ισόρροπη έντονη αρμονία
Ένας εαυτός στο μικροσκόπιο της αιωνιότητας διαφαίνεται στον στίχο: «Μελαγχολικά η αιωνιότητα εισορμά», δίνοντας δύναμη στον αναγνώστη να αντέξει στον χρόνο, αλλά ταυτόχρονα παραμένει αυτή η «Σμίκρυνση του Εαυτού» στη σμίκρυνση προς τον θάνατο ή προς τις αναμνήσεις, και τη δύναμη που δίνει το μυαλό μας σε αυτές.
Έπειτα ο στίχος «Το χώμα της μάνας, θρηνώντας για το καλοκαιρινό ρίγος της καρδιάς», όπου και πάλι ο ποιητής θα μας πει «Το ασημένιο φως του έρωτα δίνει φως στις φωτογραφίες που σκονισμένα κιτρίνισαν».
Ο άνθρωπος που δεν έχει νιώσει τον πόνο και την απώλεια νιώθει αιώνιος, μόνο που αυτή η αιωνιότητα γίνεται αυταρχική, εξουσιαστική γιατί δημιουργεί την ψευδαίσθηση της παντοτινότητας. Ο ποιητής φέρνει τους «κρουνούς των ματιών, Αγιασμοί με δάκρυα που γεμίζουν δισκοπότηρα».
Το ποίημα Του κόσμου οι πατρίδες, είναι αντιπροσωπευτικό της ιδιοσυγκρασίας του ποιητή και του ανθρωπισμού του. Καθώς ανέλυα τα ποιήματα, το μυαλό μου πήγε σε αιχμάλωτες ψυχές: από πατρίδα, συγκυρίες κάθε μορφής, ψυχή και μυαλό.
«Ο ωκεανός έχει ήδη προδώσει έχοντας μέσα του (τους ανθρώπους), στα υγρά του χέρια.»
Το τελευταίο κεφάλαιο «σιωπηλή πορεία», είναι ακραιφνώς ένα στοχαστικό κεφάλαιο που μέσω του έρωτα προσπαθεί να αφυπνίσει τον πολίτη σε μία υπέρβαση. Μέσα δηλαδή από τα τραύματα του έρωτα και διαμέσου της υπέρβασης να δηλωθεί αν γίνεται μία στοχαστική αναπροσαρμογή που θα οδηγήσει σε ένα ερωτικό παθιασμένο πλάσμα που δεν θα κλείνει τους άπειρους κύκλους της ζωής του, όντας άπραγος.
Κλείνοντας, θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι η ανάλυση αυτή είναι μία μονοσήμαντη απόπειρα, πιστεύω ότι δεν εξαντλείται αυτή η ποιητική συλλογή και ότι αυτός ο κύκλος είναι μόνο ένας ομόκεντρος κύκλος από τον άπειρο κύκλο του Τριαντάφυλλου. Ελπίζω και εύχομαι σε μία άλλη ευκαιρία να μπορέσω και πάλι να αναλύσω τα ίδια ποιήματα με διαφορετική διαλεκτική αλληλεπίδραση.
Πηγή: https://www.e-dromos.gr/apo-to-apeiro-sto-apeiro/
*Ο Ευάγγελος Αθαν. Τσαβδάρης είναι ποιητής
Write comment (0 Comments)- Details
- Written by Super User
- Category: Άρθρα
- Hits: 2450
Του Τριαντάφυλλου Σερμέτη
Η μεταβατική εποχή που βιώνει η ανθρωπότητα γενικότερα και η Ελλάδα ειδικότερα, αλλά και οι πολύπλοκες και πολυπλόκαμες κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες που επικρατούν στη δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα, απαιτούν επίμονα να αντιμετωπιστούν όλα τα ζητήματα με την ανάλογη σοβαρότητα. Η σοβαρότητα έγκειται στο γεγονός ότι θα πρέπει να αντιμετωπιστούν οι καταστάσεις υπό μια νέα οπτική, απαλλαγμένη από οποιεσδήποτε αγκυλώσεις. Η ιστορική εμπειρία της σκέψης και των πράξεων των συλλογικοτήτων και των κινημάτων αποτελούν την αναγκαία αναφορικότητα, προκειμένου να προχωρήσει το συλλογικό υποκείμενο, αλλά επουδενί δεν μπορεί να αποτελεί εμμονικό βαρίδιο στην προοπτική νέων καταστάσεων, οι οποίες έχουν πρωτόγνωρα χαρακτηριστικά, καθώς βρισκόμαστε στο τέλος της εποχής του Διαφωτισμού και στην εκκίνηση μιας νέας. Σε μια κοινωνία, που παραιτημένη χειραγωγείται σχεδόν απόλυτα, είναι αναγκαίο να βρεθούν εκείνες οι συναρμογές που θα ενώσουν τα κομμάτια και ως συμπαγές σώμα, που θα νοεί δημιουργικά, θα δώσει την τελική λύση στο δράμα. Διότι αυτήν τη στιγμή συμβαίνει να έχει επικρατήσει ο φόβος, που είναι το καταγωγικό ένστικτο της φύσης του ανθρώπου, καθώς είναι σύνηθες να το χρησιμοποιούν οι παντός είδους εξουσίες προκειμένου να επιβληθούν στους ανθρώπους, είτε στο προσωπικό είτε στο κοινωνικό επίπεδο. Το πρώτο στάδιο, προκειμένου να επιτευχθεί η φοβική επιβολή, είναι να κλονιστεί η εμπιστοσύνη του ανθρώπου στον εαυτό του· τούτο επιτυγχάνεται με την ενοχοποίηση του εαυτού. Το τρίγωνο αυτό, εξουσία, ενοχή και φόβος, που βασίζονται σε καταγωγικά ένστικτα του ανθρώπου, είναι καθοριστικά στη ζωή των ανθρώπων και προσδιορίζουν σχεδόν ολοκληρωτικά τον προσωπικό και κοινωνικό βίο. Είναι ανάγκη να ειπωθεί επιτακτικά, προκειμένου να εισαχθούμε στην έννοια της ανοικτότητας, ότι το κακό έχει την τάση να μην σκέπτεται και το χαρακτηριστικό του είναι ότι αποζητά πάντα το τέλος σε ο,τιδήποτε ενέχει ζωή, εν αντιθέσει με τη σκέψη που απαιτεί κίνηση και η κίνηση πάντα παράγει ζωή. Κατά συνέπεια, η δημιουργική σκέψη αποτελεί το αντίδοτο για ο,τιδήποτε κακό συμβαίνει. Για να υπάρξει, όμως, ένα τέτοιο κριτήριο, η ανοικτότητα αποτελεί την προϋπόθεση της δημιουργικής σκέψης του υποκειμένου και τούτο είναι απαραίτητο να εκπορευτεί καταρχήν από το προσωπικό πεδίο και στη συνέχεια να διαχυθεί και να δικτυωθεί στον κοινωνικό χώρο.
Η επιθυμία, η προθυμία και η ικανότητα κάποιου, προκειμένου να συμβαδίσει μέσα σε συγκεκριμένες συνθήκες και να αναθεωρήσει ορισμένες ιδέες του, αποτελούν καθοριστικό κριτήριο για την έννοια της ανοικτότητας. Η ανοικτότητα έγκειται στη βούληση του υποκειμένου να αναθεωρήσει τις βεβαιωμένες πεποιθήσεις του. Τούτο θα επιτευχθεί μόνο όταν γίνει αντιληπτή η επίγνωση της άγνοιας· τότε βρίσκεται ο άνθρωπος στην απαρχή της εισδοχής του διαφορετικού, της εναλλακτικής κοσμοθεωρίας και ιδέας· οπωσδήποτε ο βαθμός ανοικτότητας ποικίλει ανάλογα με τις διαφορετικότητες που προκύπτουν. Αντίθετα, την κλειστότητα την χαρακτηρίζει μια παγιωμένη αντίληψη ιδεών, οι οποίες συσσωματώνονται σε μια ομάδα ομοϊδεατών, αποτελώντας βεβαιωμένες αλήθειες μη αμφισβητήσιμες και έχοντας ως κριτήριο ότι τις αποδέχονται και οι άλλοι. Δεν γίνεται δυνατή η αποδοχή του διαφορετικού, διότι η δεδομένη αλήθεια έχει, ήδη, υπάρξει ως αποδεκτή από τους ομοϊδεάτες. Τούτο δημιουργεί συσπειρωτικές τάσεις, με αποτέλεσμα η βεβαιότητα της αλήθειας να εντείνεται. Η κλειστότητα είναι μια ορισμένη πεποίθηση ή ένα ολόκληρο σύστημα ιδεών που ανθίσταται σε οποιαδήποτε αναθεώρηση· όπως βέβαια συμβαίνει και στην ανοικτότητα υπάρχουν διαβαθμίσεις κλειστότητας, καθώς οι αντιστάσεις στο(ν) άλλο(ν) διαφοροποιούνται. Επομένως, είναι πολύ πιθανόν η βεβαιωμένη αλήθεια να είναι μια αλήθεια διαστρεβλωμένη, μεγεθυμένη και ο ενωτικός δεσμός ταυτόχρονα μιας ομάδας. Η κλειστότητα συνδέεται αναπόδραστα με το Εγώ και τον ναρκισσισμό· άρα η εντιμότητα που θα έχει με τον εαυτό του ένας άνθρωπος ή μια συλλογικότητα, θα οδηγήσει στη σκέψη και στην αναρώτηση του ποιος είναι ο λόγος που έχει τη συγκεκριμένη πεποίθηση και όχι κάποια άλλη. Η εντιμότητα είναι απαραίτητη όχι μόνο για μια πορεία στοχασμού, αλλά και για τη συσχέτιση του ατόμου με άλλους ανθρώπους ή συλλογικότητες. Η κατάκτηση της ανοικτότητας επέρχεται από τη στιγμή που, όπως ανέφερα και παραπάνω, ο άνθρωπος αρχίζει και έχει επίγνωση της άγνοιάς του. Συνειδητοποιεί, δηλαδή, ότι η αλήθεια μπορεί και να μην είναι αλήθεια. Η διάθεση για ανοικτότητα είναι η απαρχή της κατάκτησης της γνήσιας δημιουργικής σκέψης, που είναι πρωταρχικό κριτήριο της έννοιας της ανοικτότητας.
Η ανοικτότητα στο χώρο και στο χρόνο εμποτίζει τον άνθρωπο με την τριβή του διαφορετικού και της ευκολότερης κατανόησης, τελικά, του εαυτού του. Διότι η ανοικτότητα αυτή προσδιορίζεται από την χωροχρονική πρόσβαση σε άλλα υποκείμενα και σαφέστατα αποτελεί την απαραίτητη προϋπόθεση συλλογικής ενότητας. Η εκκίνηση ενός πολιτικού κινήματος δημιουργεί ένα νέο χώρο και χρόνο κοινό για όλους, πράγμα που σημαίνει ότι η κίνηση αυτή θα παράξει νέα δεδομένα και νέες γνώσεις, που διαρκώς θα προκύπτουν στην κίνηση του χωροχρόνου. Οι άνθρωποι που θα συμμετέχουν σε αυτόν το νέο χωροχρόνο, όσο ετερόκλητοι και αν είναι, θα συνεργαστούν για τον κοινό σκοπό, που δεν είναι άλλος από την αυθυπέρβασή τους. Έτσι, θα δημιουργηθεί μια νέα ώσμωση με κοινές αναφορές, που θα αναπλάσει τις ατομικές και συλλογικές αντιλήψεις και θα δημιουργήσει καινούριες συνειδήσεις. Όσο μεγαλύτερη ανοικτότητα υπάρχει στο διαφορετικό, τόσο θα δημιουργούνται οι όροι και οι προϋποθέσεις ενός πολιτικού κινήματος. Είναι βέβαιο ότι οι άνθρωποι που συμμετέχουν σε αυτόν το νέο χωροχρόνο βιώνουν στην καθημερινότητα και άλλους παράλληλους χωροχρόνους διαφορετικής, κάθε φορά, υφής. Η αλληλεπίδραση αυτή είναι ωφέλιμη στο βαθμό που διαχέεται ο κοινός στόχος της αυθυπέρβασης. Κατά συνέπεια, αναπόδραστη αλήθεια και κεντρική προϋπόθεση για τη δημιουργία ενός πολιτικού κινήματος, που θα αποτελέσει τη θρυαλλίδα για την μη καταρχήν χειραγώγηση από οποιοδήποτε εξουσιαστικό μέσο και στη συνέχεια να αναλάβει η συλλογικότητα την κατάσταση στα χέρια της, είναι η θέληση για άνοιγμα του ανθρώπου σε ένα νέο κοινό χωροχρόνο.
Ο Δανός φιλόσοφος Kierkegaard, εντρυφώντας στην έννοια της αγωνίας, διαπίστωσε ότι αυτή είναι καθοριστικής σημασίας για τον άνθρωπο. Η πλειοψηφία των ανθρώπων φοβούνται αυτό το αίσθημα και για αυτό διαπράττουν ο,τιδήποτε προκειμένου να το αποτινάξουν, με συνέπεια να οδηγούνται στην κλειστότητα και σε βεβαιότητες για να μην το βιώνουν. Εκείνο που αποδεικνύει, όμως, ο μεγάλος αυτός φιλόσοφος είναι ότι, αν επιθυμεί κάποιος να ζει με πληρότητα και νόημα, θα πρέπει να αγωνιά. Για αυτό και η λέξη αγωνία σημαίνει αγώνας για κάτι· αγώνας για να υλοποιηθεί η σκέψη και η ενδότερη επιθυμία του ανθρώπου για τη δική του ελευθερία, άρα και την προσωπική αυθυπέρβαση, αλλά ταυτόχρονα και τη συλλογική ελευθερία, άρα και την κοινωνική αυθυπέρβαση. Διότι η αγωνία βοηθά στην επίγνωση της άγνοιας, αλλά ταυτόχρονα και της βούλησης να κατανοήσει ο άνθρωπος και να ενεργήσει προς τη θετική κατεύθυνση καλυτέρευσης τόσο του εαυτού του όσο και της ανθρωπότητας. Για αυτόν το λόγο, η αγωνία, κατά τη γνώμη μου, αποτελεί τη βασική προϋπόθεση της ανοικτότητας. Επομένως, η διατήρηση της αγωνίας είναι το κλειδί για τη βούληση της ανοικτότητας και η απαραίτητη προϋπόθεση για την ανεκδήλωτη διάθεση της ενότητας, που θα οδηγήσουν στην αυθυπέρβαση που θα λάβει χώρα είτε σε προσωπικό επίπεδο είτε στο κοινωνικό πεδίο.
Πηγή: https://www.e-dromos.gr/i-anoiktotita-os-afthypervasi/
Write comment (0 Comments)