Άρθρα
- Details
- Written by Super User
- Category: Άρθρα
- Hits: 2193
του Τριαντάφυλλου Σερμέτη
Η ποιότητα της ζωής ενός ανθρώπου εξαρτάται άμεσα από τη γνώση του περιβάλλοντός του και του εαυτού του. Η γνώση εισχωρεί στον άνθρωπο μέσω των αισθήσεων, αρχικά ως πληροφορία, που στη συνέχεια, επεξεργαζόμενη από το νου, μετατρέπεται σε γνώση. Η μόρφωση είναι η γνώση που λαμβάνει ένας άνθρωπος κατά τη διάρκεια της ζωής του και συνηθίζεται να πιστοποιείται μέσω των πτυχίων που λαμβάνει. Είναι, όμως, έτσι; Θα πρέπει να διερευνηθεί το αντιφατικό γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια, παρά τη γεωμετρική αύξηση των πτυχιούχων στην Ελλάδα (έχει από τα μεγαλύτερα ποσοστά πτυχιούχων στην Ευρώπη και μάλιστα υψηλού επιπέδου επιστήμονες), κατά γενική παραδοχή βαθαίνει η πνευματική παρακμή, αποτυπωμένη εύγλωττα σε κοινωνική κρίση που μαστίζει την κοινωνία τα τελευταία χρόνια.
Θα επιχειρήσω να άρω αυτή την αντίφαση αυτή, αναλύοντας συνοπτικά τη σχέση γνώσης και μόρφωσης. Η απόκτηση γνώσης δυνητικά μπορεί να οδηγήσει στη μόρφωση, όχι όμως απαραίτητα· αυτό εξαρτάται από την αιτία απόκτησης της γνώσης. Αν η απόκτηση της γνώσης αποτελεί το χρηστικό μέσο για κοινωνική ανέλιξη, τότε τούτο έχει ως συνέπεια η γνώση να μην εσωτερικοποιείται στο υποκείμενο, αλλά να παραμένει ως ένα εξωτερικό αντικείμενο με σκοπό τη χρήση. Όταν δεν εσωτερικοποιείται η γνώση με σκοπό την υποκειμενική ταύτιση, τότε αδυνατεί ο άνθρωπος να δια-μορφωθεί. Με άλλα λόγια, αδυνατεί να σμιλέψει, μέσω της γνώσης, τη μορφή του. Αν η απόκτηση της γνώσης, από την άλλη μεριά, αποτελεί τον τελικό σκοπό του ανθρώπου, ως αυταξία, τότε τούτη οδηγεί αναπόφευκτα στη μόρφωση. Η λέξη μορφή σημαίνει το σχήμα που δίνεται μέσω μιας πράξης. Η μόρφωση, επομένως, είναι η ευ-μορφία του σχήματος. Επομένως, η μόρφωση είναι το σμιλεμένο κάλλος του εαυτού, με εργαλείο τη γνώση. Τα χαρακτηριστικά της μόρφωσης, κατά συνέπεια, είναι η καλλιέπεια (καλλι-έργεια, δηλαδή καλή πράξη) που έχει ως χαρακτηριστικά της την ηπιότητα, την εντιμότητα, την ευγένεια, τη διαρκή αναζήτηση του δικαίου· αρετές όλες που οδηγούν αναπόδραστα σε πνευματική εξύψωση. Αντίθετα, χαρακτηριστικά της α-μορφίας (ο δίχως σχήμα εαυτός, η ασχήμια, δηλαδή η αμορφωσιά), είναι ο διαρκής θυμός, η αγένεια, η ανεντιμότητα, η μικρότητα, ο ναρκισσισμός- ατομικό Εγώ – ατομισμός. Αυτά τα χαρακτηριστικά προκύπτουν διότι ο εαυτός δίχως σχήμα είναι ένας εαυτός με ασμίλευτες γωνίες που δεν έχει πάρει μορφή, νιώθοντας γυμνός έναντι του περιβάλλοντός του, και επιχειρεί να προστατευτεί με τα προαναφερόμενα χαρακτηριστικά.
Η ανθρωπότητα τα τελευταία πολλά χρόνια ρέπει ασταμάτητα προς έναν άκρατο ωφελιμισμό, με σκοπό την ατομική ικανοποίηση και τον ευδαιμονισμό. Επομένως, τα πράγματα αποκτούν χρηστική αξία, αποτελώντας ένα μέσο για την ηδονική ικανοποίηση αυτών των αναγκών. Η γνώση δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση μέσα σε αυτό το γενικό παγκόσμιο περιβάλλον
Είναι γνωστό ότι η ανθρωπότητα τα τελευταία πολλά χρόνια ρέπει ασταμάτητα προς έναν άκρατο ωφελιμισμό, με σκοπό την ατομική ικανοποίηση και τον ευδαιμονισμό. Επομένως, τα πράγματα αποκτούν χρηστική αξία, αποτελώντας ένα μέσο για την ηδονική ικανοποίηση αυτών των αναγκών. Η γνώση δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση μέσα σε αυτό το γενικό παγκόσμιο περιβάλλον. Η πληροφορία (πρώτο επίπεδο γνώσης), ως χρηστική αξία, έχει αποκτήσει πρωτεύοντα ρόλο και η υπερ-πληροφόρηση, ειδικά με τα κοινωνικά δίκτυα, έχει δημιουργήσει την αδρανή πληροφόρηση (πληροφόρηση που αποθηκεύεται παρά μόνο λίγα λεπτά ή λίγες ώρες, με αποτέλεσμα να μην προλαβαίνει να εσωτερικοποιηθεί και να μετατραπεί σε γνώση που θα οδηγήσει σε δια-μόρφωση). Η χρηστικότητα της γνώσης έχει εισχωρήσει και στις βαθμίδες τη εκπαίδευσης, αποτελώντας απλά το μέσο για επαγγελματική εξειδίκευση, με σκοπό την κοινωνική ανέλιξη μέσω του επαγγέλματος. Η διαρκής υποβάθμιση των ανθρωπιστικών σπουδών (μείωση των αρχαίων Ελληνικών, ολοκληρωτική αφαίρεση των Λατινικών κ.ά.) και η ενθάρρυνση της επαγγελματικής εκπαίδευσης, ολοένα και από μικρότερη ηλικία, είναι δείγματα αρνητικά, που με ακριβή πρόβλεψη οδηγούν σε μια κοινωνία ολοκληρωτικά απνευμάτιστη – μη σκεπτόμενη· μια κοινωνία ανθρώπων που θα γνωρίζουν άριστα να διεκπεραιώνουν εκείνο για το οποίο θα έχουν εκπαιδευτεί, αλλά δεν θα μπορούν να σκέπτονται πώς θα αντιδράσουν στη χαμηλή αμοιβή και στην εκμετάλλευση, δεν θα έχουν τη δυνατότητα να γνωρίζουν τον παρελθόντα πολιτισμό και ως εκ τούτου θα αδυνατούν να θέσουν νέα πολιτισμικά πλαίσια. Με άλλα λόγια, ήδη δημιουργείται μια εφιαλτική οργουελική κοινωνία βιολογικών όντων-ρομπότ, που η σκέψη θα χρησιμοποιείται μόνο για την τεχνολογική πρόοδο της επιστήμης.
Επομένως, η αντίφαση που προκύπτει από την καθίζηση του πνεύματος τα τελευταία χρόνια και η αντιστρόφως ανάλογη αύξηση των πτυχίων ερμηνεύονται με βάση τη σχέση της γνώσης και της μόρφωσης, το μέσο ή τον σκοπό της γνώσης και τη χρηστικότητα ή την αυταξία αυτής. Όσο το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα αλλά και η παγκόσμια κατεύθυνση θα είναι προσανατολισμένα μόνο προς την επαγγελματική εξειδίκευση, όσο το εκπαιδευτικό σύστημα δεν θα παρέχει εγκύκλιες γνώσεις και δεν θα ενισχύει τη γνώση ως αυταξία που ως σκοπό θα έχει τη μόρφωση και όχι την απόκτηση πιστοποιημένης επαγγελματικής εξειδίκευσης, τόσο η ελληνική κοινωνία θα κατευθύνεται στην παραγωγή καλά εξειδικευμένων πτυχιούχων αμόρφωτων ανθρώπων που θα εξυπηρετούν μόνον την «αγορά», οπωσδήποτε όμως όχι τον εαυτό τους και τους συνανθρώπους τους. Η κοινωνία που αντιλαμβάνεται τη γνώση της επαγγελματικής εξειδίκευσης ως μόρφωση, είναι μια κοινωνία δίχως ταυτότητα, δίχως παρόν και μέλλον, υποταγμένη εσαεί στη μιζέρια και στη φτώχεια της ανέφικτης ευτυχίας· είναι, εν τέλει, μια βαθιά άρρωστη κοινωνία.
Πηγή:https://edromos.gr/pros-gnosi-kai-symmorfosi/
Write comment (0 Comments)- Details
- Written by Super User
- Category: Άρθρα
- Hits: 2259
Του Τριαντάφυλλου Σερμέτη
Το πρόσφατο εκλογικό αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών ανέδειξε εμφατικά ότι εκείνο που κυριάρχησε στον λαό δεν ήταν τη φορά αυτή το παραδοσιακό δίλημμα ανάμεσα στη δεξιά και στην αριστερά, αλλά κάτι πολύ βαθύτερο, υπαρξιακής υφής, που ταλαντεύεται ανάμεσα στην αλήθεια και στο ψέμα. Οι δύο αυτές έννοιες ενέχουν αφεαυτού τις έννοιες της ηθικής ή της ανηθικότητας, της εντιμότητας ή της ανεντιμότητας, της αλαζονείας ή της ταπεινότητας. Η διαρκής διαστρέβλωση της πραγματικότητας είναι η διαστρέβλωση της αλήθειας και ουσιαστικά πρόκειται περί ψεύδους.Η σχετικοποίηση της αλήθειας οδηγεί αναπόφευκτα στον μηδενισμό και στην ατομική περιχαράκωση του ανθρώπου, στο α-νόητο της ζωής. Η αμφισβήτηση για τη δυνατότητα της απόλυτης αλήθειας συνεπάγεται την εκμετάλλευσή της από τον πολιτικό λόγο για την επιβολή της κυριαρχικότητας. Η συνέπεια της απόκρυψης της αλήθειας είναι η ενοχή· το αποτέλεσμα της ενοχής εκχέεται προς δύο κατευθύνσεις: η μια κατεύθυνση οδηγεί στην επιθετικότητα και η άλλη προς την αλαζονεία και την έπαρση, προκειμένου να αποκρύπτεται το ψεύδος.Σε κάθε χρονική στιγμή αντιπαρατίθεται πάντα η αλήθεια με μια αναλήθεια και η αίσθηση της ανεπάρκειας οδηγεί αναπόφευκτα σε μια υπέρβαση, προκειμένου να αναδυθεί μια βαθύτερη αλήθεια·ο φόβος και ο τρόμος της αποτυχίας, η αίσθηση της ενοχής και η συνείδηση της ανεντιμότητας. Έτσι εξηγείται το σχιζοειδές του πράγματος, να λαμβάνεται δηλαδή μια πολιτική απόφαση εις βάρος του λαού και ταυτόχρονα εκείνοι που λαμβάνουν την απόφαση να καλούν τον λαό να αντιδράσει σε αυτή. Τούτο αποτελεί διάσπαση της προσωπικότητας σε μια αλήθεια και μια αναλήθεια,που ανάγεται οπωσδήποτε στο ψυχαναλυτικό πεδίο.
Ο ελληνικός λαός το 2015 ψήφισε με γνώμονα το ότι θα διέφευγε από το ψεύδος και την αγυρτεία, καθώς η αριστερά ευαγγελιζόταν το ηθικό πλεονέκτημα που είχε από τους αγώνες του παρελθόντος. Για αυτόν τον λόγο δοκίμασε ανθρώπους που δεν τους είχε εμπιστευτεί ποτέ. Όμως, το διαρκές ψέμα, η κυνικότητα και ο αμοραλισμός οδήγησαν αναπόφευκτα στην αίσθηση της προδοσίας του συναισθήματος. Έτσι,ο λαός τους τιμώρησε ψηφίζοντας όχι κόμματα της αριστεράς αλλά εκείνους που γνωρίζει, διότι η αριστερά στη συνείδηση του λαού έγινε συνώνυμο των παραπάνω ιδιοτήτων. Καταλαβαίνει ποιους έχει να αντιμετωπίσει καιαυτό αποτελεί παράδοξο κριτήριο της επιλογής του, έστω και αν έχει απόλυτη γνώση ότι θα εφαρμοστούν πολιτικές εναντίον του· επιθυμεί όμως αυτό που δεν του αποκρύπτεται και τούτο είναι καίριο.
Τους κυβερνώντες τους απογύμνωσε η αλαζονεία που επέδειξαν σε αντίθετες απόψεις, τους απογύμνωσε το ψέμα για τα μνημόνια, τους απογύμνωσε η κοροϊδία του δημοψηφίσματος, τους απογύμνωσε η πιο φιλοαμερικανική στάση που έχει επιδείξει ελληνική κυβέρνηση τα τελευταία χρόνια,τους απογύμνωσε η κυνικότητα στο «Μακεδονικό»,τους απογύμνωσε η ανηθικότητα και η ανεντιμότητα εφαρμόζοντας ακραία φιλελεύθερη πολιτική,τους απογύμνωσε ο αμοραλισμόςμε την καταστροφική φωτιά, τους απογύμνωσε η ιδιοτελής επιλογή στελεχών-ρεταλιών από όλα τα κόμματα για να παραμείνουν στην εξουσία,παραδίνοντάς τουςέτσι ολοκληρωτικά στη χλεύη και στη γενική αποδοκιμασία.
Αυτή τη φορά εκτός από την ηχηρή αποχή, έναμέρος του λαού θέλησεαυτό πουγνωρίζει ότι είναι εναντίον του και τιμώρησε το ασύστολο ψεύδος.
Write comment (0 Comments)- Details
- Written by Super User
- Category: Άρθρα
- Hits: 2235
Κριτική προσέγγιση στο βιβλίο του Ανδρέα Αργυρόπουλου "Ο Θεός, οι νέοι και άλλες Rock 'n Roll ιστορίες"
Του Τριαντάφυλλου Σερμέτη
Το νέο βιβλίο του θεολόγου Ανδρέα Αργυρόπουλου ήρθε να ταράξει τα θολά νερά του θεολογικού εφησυχασμού, διότι θέτει καίρια ζητήματα του χριστιανισμού που είναι λησμονημένα στον κοινωνικό και πολιτικό χυλό της εποχής. Το βιβλίο αυτό αποτελεί ένα θεολογικό σχεδίασμα για τη διδασκαλία των θρησκευτικών στα σχολεία, καθώς αποτελεί απόσταγμα πολυετούς εμπειρίας του συγγραφέα στα σχολεία. Έχω την αίσθηση ότι θα πρέπει να δίνεται ως βοήθημα στους θεολόγους καθηγητές για τον τρόπο προσέγγισης των μαθητών και επικοινωνίας μέσα στην τάξη.
Τo πόνημα του Αργυρόπουλου είναι μια προσωπική εξομολόγηση και ταυτόχρονα μια αυθεντική βιωματική εμπειρία του χριστιανισμού. Το πρώτο ζήτημα που θέτει επιτακτικά είναι η διαλεκτικότητα ως μέθοδος διαλόγου με τους νέους ανθρώπους. Τούτο, όσο απλό και αν ακούγεται στην εφαρμογή του, είναι σχεδόν ακατόρθωτο. Διότι ο διάλογος προϋποθέτει ανοικτότητα, σεμνότητα, ταπεινότητα και φυσικά αγάπη. Όπως ο ίδιος ο συγγραφέας διατείνεται: «στην ελληνική κοινωνία δεν υπάρχει κουλτούρα διαλόγου. Κανένας δεν μπορεί να συνομιλήσει με κανέναν». Αυτή είναι μια απτή πραγματικότητα που τη συναντούμε τα τελευταία χρόνια στην ελληνική κοινωνία. Υπάρχει ένας διάλογος κωφών σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο, όπου το μόνο που αφορά είναι η δημιουργία εντυπώσεων για να κερδηθεί η μάχη του εντυπωσιασμού και της εικόνας. Ίσως, τελικά, δεν υφίσταται διάλογος γιατί δεν υπάρχουν ιδέες και σκέψεις και γιατί ο μηδενισμός, εκτός από την έλλειψη αξιών και αρχών, έχει οδηγήσει και σε κενούς περιεχομένου ανθρώπους.
Ο Αργυρόπουλος στο βιβλίο θέτει ένα καίριο ερώτημα και από την απάντηση αυτού του ερωτήματος κρίνεται, εν πολλοίς, η σχέση του καθενός με τον χριστιανισμό. Ταυτόχρονα, δεν μπορεί παρά να είναι και πολιτικό το ερώτημα και για αυτόν τον λόγο, τελικά, ο συγγραφέας αναπόφευκτα γράφει ένα βιβλίο πολιτικής θεολογίας. Είναι γνωστό άλλωστε ότι ο Αργυρόπουλος είναι από εκείνους τους θεολόγους που, μαζί με τον έτερο θεολόγο τον Θανάση Παπαθανασίου, έκαναν γνωστή τη Θεολογία της Απελευθέρωσης στην Ελλάδα. Οπότε, άμεσα με την συγγραφική του πορεία απαντά στο μείζον ερώτημα για το αν ο χριστιανισμός είναι με τους θύτες ή με τα θύματα. Είναι γεγονός ότι από τη θέση που παίρνει κανείς στο καίριο αυτό ερώτημα εκδηλώνει αποφασιστικά και τη σχέση του με τον χριστιανισμό. Αν επιλέγει κανείς να βρίσκεται στην πλευρά των θυτών, τότε εκφεύγει του ευαγγελικού μηνύματος, που είναι η συμπόνοια στους έσχατους και στους ταπεινούς. Σε αυτή την περίπτωση ο χριστιανισμός μεταβάλλεται σε ιδεολογία και δεν σχετίζεται με τη μίμηση Χριστού, που συνιστά τη σωτηριολογική πορεία του κάθε χριστιανού. Αν, επίσης, κάποιος επιλέγει τη χλιαρότητα, θεωρώντας ότι ο χριστιανισμός είναι μόνο πνευματικός και άπτεται μόνο του ιερού, σκεπτόμενος ότι το εφήμερο δεν έχει και πολύ σημασία, αλλά η ατομική σωτηρία είναι το επίδικο, τότε ο χριστιανισμός επικαλύπτεται με ψυχολογικό μανδύα και το οντολογικό περιεχόμενο διαφεύγει της οπτικής. Αυτός ο χριστιανισμός είναι ένας φοβικός και ενοχικός χριστιανισμός, που ευνουχίζει τα συναισθήματα και την ψυχή του ανθρώπου. Τούτο έχει ως αποτέλεσμα να οδηγείται ο χριστιανός στη μνησικακία. Στην πραγματικότητα και στη δεύτερη περίπτωση, που είναι η ουδετερότητα, ένας χριστιανός βρίσκεται στην πλευρά επίσης των θυτών. Αν οι παραπάνω δύο περιπτώσεις που ανέφερα εντάσσονται στο πλευρό των θυτών, τότε υπάρχει και η τρίτη περίπτωση των χριστιανών εκείνων που βρίσκονται στην πλευρά των θυμάτων, κάνοντας πράξη την πορεία του Χριστού στη γη, όντας και ο ίδιος θύμα της εξουσιαστικότητας και της κυριαρχικότητας.
Ο Ανδρέας Αργυρόπουλος καταφέρνει να αναδείξει με έναν άμεσο βιωματικό τρόπο στο βιβλίο του έναν αυθεντικό χριστιανισμό. Έναν χριστιανισμό που βιώθηκε τους πρώτους αιώνες της Εκκλησίας, έναν χριστιανισμό της αλήθειας, της ελπίδας, της απελευθέρωσης, έναν χριστιανισμό που μεταδίδει την άκαυτη φλόγα της αγάπης. Μονολογεί εσωτερικά, αδιαμεσολάβητα, φωτεινά, για όλα εκείνα που χάνονται μέσα στη χοάνη της κοινωνικής και πολιτικής ανελευθερίας, της αδικίας, της ανισότητας. Είναι ένα βιβλίο κραυγής, υπό την οπτική του βαθιά χριστιανού ανθρώπου, που βλέπει τον μηδενισμό να εξαπλώνεται ταχύτατα και να ροκανίζει σαν αρρώστια το κοινωνικό σώμα. Είναι, εν τέλει, ένα βιβλίο που τα επόμενα χρόνια θα αποτελεί σημείο αναφοράς· και όχι μόνο για τους χριστιανούς.
Write comment (0 Comments)- Details
- Written by Super User
- Category: Άρθρα
- Hits: 2187
του Τριαντάφυλλου Σερμέτη
Τη βούληση του Γιώργου Σανιδά να συγγράψει ένα δοκίμιο για τις πολιτικές θέσεις του Παπαδιαμάντη δεν τη θεωρώ ανεξάρτητη από την εποχή που βιώνουμε και το τέλμα στο οποίο έχουμε περιέλθει τα τελευταία χρόνια ως χώρα. Επίσης, δεν την θεωρώ ανεξάρτητη από την επιμονή του να ερευνά πολύπλευρα ώστε να αναδεικνύει το έργο του Παπαδιαμάντη, εξαιτίας της θλίψης του για το νησί του από τις ατραπούς που έχει οδηγηθεί λόγω της αλόγιστης αύξησης του τουρισμού αλλά και των φαινομένων έντονης παρακμής που έχουν παρουσιαστεί, καθώς η Σκιάθος έχει σχεδόν σταματήσει για μεγάλο αριθμό ανθρώπων να ταυτίζεται με το όνομα του Παπαδιαμάντη.
***
Στο δοκίμιο αυτό ο Σανιδάς μεθοδολογικά παρουσιάζει τις πολιτικές θέσεις του Παπαδιαμάντη τοποθετώντας τες στο πλαίσιο της εποχής που έζησε, αλλά ταυτόχρονα καταφέρνει να τις αποστασιοποιήσει από την εποχή του και να τις καταστήσει διαχρονικές. Έτσι, ο Παπαδιαμάντης γίνεται άχρονος και ίπταται στην ιστορία, γινόμενος το σημείο αναφοράς για κάθε εποχή, αποδεικνύοντας περίτρανα ότι οι μεγάλοι δημιουργοί δεν τοποθετούνται σε μια εποχή, αλλά διατρέχουν την ιστορία μιας χώρας και ταυτόχρονα τη σύνολη ανθρώπινη ιστορία. Για αυτούς τους λόγους, οι πολιτικές θέσεις του Παπαδιαμάντη, ενώ διατυπώθηκαν στο παρελθόν, καθίστανται συγκαιρινές και αποτελούν τον οδηγό του μέλλοντος της χώρας. Θα πρέπει να τονιστεί ότι η εποχή που έζησε ο Παπαδιαμάντης είχε ομοιότητες με τη δική μας. Μην λησμονούμε την πτώχευση του ελληνικού κράτους το 1893 και την υπαγωγή της Ελλάδας στον διεθνή οικονομικό έλεγχο της εποχής εκείνης για σχεδόν 50 χρόνια. Μην λησμονούμε, επίσης, τον δικομματισμό που επικρατούσε και την αναποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης. Επομένως, αποκτά μεγαλύτερη σημασία η ανάδειξη των πολιτικών απόψεων του Παπαδιαμάντη. Στην πραγματικότητα, ο Παπαδιαμάντης, με τη στάση της ζωής του και τους λόγους του μέσα από τα έργα του, ανήκει στην χορεία εκείνων των ανθρώπων που κρατάνε άσβεστη τη φλόγα της ελληνικότητας.
Η ένωση που επιχείρησε ο Παπαδιαμάντης με τη γλώσσα και η αντίστασή του στη διάβρωση του ελληνικού πολιτισμού από τον δυτικό πολιτισμό, μέσω της πολιτικής και των πολιτικών, αποτελούν εξαίσια δείγματα της διατήρησης της ελληνικότητας. Χαρακτηριστικό είναι το παρακάτω απόσπασμα από το έργο του «Ταξίδι-Βαπόρι-Ρωμέικο» (1895). «Είδα τον ναόν της Αθηνάς, είδα τα ερείπια της Σουνιάδος, είδα τους κίονας της Παρθένου… Ακουσίως έκαμα τον σταυρόν μου. Ο Χριστιανός τη σήμερον έστελλε δια μέσου ογδοήκοντα γενεών θρησκευτικόν χαιρετισμόν εις τον ειδωλολάτρην τον προ είκοσι και πέντε αιώνων.». Για αυτούς τους λόγους, τον Παπαδιαμάντη δεν μπορεί κανείς να τον κατατάξει ούτε στους συντηρητικούς ούτε στους προοδευτικούς, αλλά σε εκείνους που επιδιώκουν με το ορθό πνεύμα και το συναίσθημα την Ανθρωπινότητα. Η Ανθρωπινότητά του έγκειται στο ενδιαφέρον του για την ισονομία των δύο φύλων, για τις σχέσεις Εκκλησίας-Πολιτείας και τη θέση του υπέρ του χωρισμού τους. Παίρνει σαφή θέση υπέρ του πολιτικού γάμου σχεδόν 80 χρόνια πριν θεσπισθεί. Κατανοεί ότι η αποκέντρωση και οι κοινότητες είναι εκείνες που θα φέρουν οικονομική ανάπτυξη. Είναι υπέρμαχος της αλληλεγγύης των ανθρώπων και ισχυρίζεται ότι η θέση του ανθρώπου είναι στη φύση. Τη συζήτηση που διεξάγεται σήμερα σε διεθνές επίπεδο για τη λεγόμενη απο-ανάπτυξη, ο Παπαδιαμάντης την είχε προτείνει ήδη έναν αιώνα πριν. Εξίσου καυστικός είναι για τους πατριδέμπορους που βγάζουν λόγους για την δόξα της πατρίδας και με δάκρυα στα μάτια την πουλάνε σε αδηφάγους οπαδούς, για να περισώσουν τους εαυτούς τους στις εκλογικές φάρσες. Αναφέρει χαρακτηριστικά στο βιβλίο του «Ο Διδάχος» (1906). «Ανάμεσα εις τόσα νεοπλάσματα των ποικιλώνυμων συλλόγων, κοντά εις τας διαφόρους Αναστάσεις, Αναμορφώσεις, Αναγεννήσεις, Αναζυμώσεις και Αναπλάσεις, τα επαγγελομένας την διόρθωσιν –επειδή μεταξύ όλων των επαγγελμάτων, εις όλον το Γένος, περνά εξόχως το επάγγελμα της θρησκείας, καθώς και του πατριωτισμού– εδοκίμασε κι ο περί ου ο λόγος… να συστήση και αυτός έναν σύλλογον.» Αυτό σημαίνει να είναι ένας δημιουργός άχρονος.
Τη συζήτηση που διεξάγεται σήμερα σε διεθνές επίπεδο για τη λεγόμενη απο-ανάπτυξη, ο Παπαδιαμάντης την είχε προτείνει ήδη έναν αιώνα πριν. Εξίσου καυστικός είναι για τους πατριδέμπορους που βγάζουν λόγους για την δόξα της πατρίδας και με δάκρυα στα μάτια την πουλάνε σε αδηφάγους οπαδούς, για να περισώσουν τους εαυτούς τους στις εκλογικές φάρσες
Μέσα από το σύνολο έργο του ο Παπαδιαμάντης ασχολείται με θέματα Παιδείας και Εκπαίδευσης, λέγοντας ότι η εκπαίδευση το μόνο που γνωρίζει είναι να αντιγράφει. Ενδιαφέρεται για τις σχέσεις των δυο φύλων, σχολιάζει δημοσιογραφικές συμπεριφορές για το πώς ενσωματώνονται στα πλοκάμια της εξουσίας, σατιρίζει καυστικά τα εκλογικά ήθη, τοποθετείται στο θέμα του πολιτικού γάμου σαφέστατα υπέρ, έχει άποψη υπέρ της αποκέντρωσης, μέμφεται την κακοδαιμονία της Δημόσιας Διοίκησης, το δυσκίνητο (ή το αεικίνητο) της κρατικής «μηχανής», σχολιάζει αρνητικά τη συμπεριφορά του ανώτερου κλήρου, εναντιώνεται στην ξενομανία, καταθέτει τις θέσεις του για το γλωσσικό ζήτημα, για τον τρόπο άσκησης λογοτεχνικής κριτικής και άλλα γραμματολογικά θέματα, αναδεικνύει τα προβλήματα των οικογενειακών σχέσεων και των σχέσεων στη γειτονιά, τον απασχολεί το πρόβλημα της προίκας και γενικότερα η θέση της γυναίκας στην κοινωνία, τον καίει ο καημός της μετανάστευσης, ψέγει τους επαγγελματίες πατριώτες και θρήσκους.
Ο Σανιδάς επιχειρεί να συνοψίσει τις θέσεις αυτές του Παπαδιαμάντη, παραθέτοντας συγκεντρωμένα τα διάσπαρτα κείμενα από τα έργα του, δίχως ο ίδιος να τα σχολιάζει. Κατά τη γνώμη μου πράττει σωστά να τα αφήσει ασχολίαστα, γιατί τα κείμενα αυτά είναι τόσο ζωντανά και γλαφυρά που κάνουν τους σχολιασμούς περιττούς. Η σπουδαιότητα του έργου του Σανιδά συνίσταται στον ερευνητικό κόπο της αποδελτίωσης των κειμένων, αλλά και στην ευφυή σύλληψή του να μας μιλήσει ο ίδιος ο συγγραφέας για την σημερινή εποχή μέσω του Παπαδιαμάντη. Αν συμφωνήσουμε με την άποψη που λέει ότι η πατρίδα δεν είναι μόνο ο τόπος που γεννιόμαστε και μεγαλώνουμε αλλά είναι τα παιδικά μας χρόνια και οι αναμνήσεις μας, τότε ο Γιώργος Σανιδάς μας διηγείται την δική του ιστορία μέσω του Παπαδιαμάντη.
Πηγή: https://edromos.gr/i-diachronia-stis-politikes-apopseis-tou-aleksandrou-papadiamanti/
Write comment (0 Comments)