Τριαντάφυλλος Σερμέτης
Τα Είδη της Γνώσης
- Κατηγορία: Παράκαιροι Συλλογισμοί
Το ζήτημα των ειδών της γνώσης έχει πολλάκις τεθεί στην ιστορία της φιλοσοφίας. Η θετικιστική φιλοσοφία αρνείται να δεχθεί ως λογική πρόταση εκείνο που δεν αποδεικνύεται επιστημονικά. Τούτο σημαίνει πως ό,τι δεν αποδεικνύεται δεν υφίσταται και, κατά συνέπεια, δεν υπάρχει κάποιος γνωσιολογικός ορισμός προς έρευνα. Η υπαρξιστική φιλοσοφία, αντίθετα, θέτει το ζήτημα της υποκειμενικής γνώσης, ως μιας γνώσης εγκυρότερης ακόμα και της αποδεικτικής, καθώς είναι η πρώτη γνώση που εκπορεύει τα άλλα είδη γνώσης. Η μεθοδολογία της δεν είναι τίποτα άλλο παρά η ίδια η εμπειρία του υποκειμένου στο φαντασιακό του κόσμο. Και, εφόσον εκεί εμφαίνεται, τότε είναι πραγματικό. Αυτού του είδους η γνώση δεν αποδεικνύει, αλλά δεικνύει την αλήθεια. Επομένως, υφίστανται αρκετά είδη γνώσεων, εκ των οποίων δύο είναι τα πιο βασικά. Το ένα είναι η επιστημονική γνώση, που συνίσταται στην αντικειμενική παρατήρηση και στο πείραμα και προκύπτει από την υπόθεση ενός αξιώματος. Από τη στιγμή που παρεμβάλλεται ο,τιδήποτε στην παραγωγή της επιστημονικής γνώσης (συμφέρον, ιδιοτέλεια, πολιτική σκοπιμότητα), παύει πια να αποτελεί επιστημονική αλήθεια, απλά υπηρετεί κάτι άλλο, πάντως επουδενί την επιστημονική αλήθεια. Αυτό το γεγονός υπόκειται σε κριτική. Το άλλο είδος γνώσης είναι η ερμηνευτική-βιωματική μέθοδος, υποκειμενικής υφής, η οποία αποτελεί εξίσου ισχυρή αλήθεια, φανερώνοντας την αλήθεια της ίδιας της γνώσης της ύπαρξης. Όταν υφίστανται σε έναν άνθρωπο και τα δύο είδη γνώσης, τότε η ποιοτική καλλιέργεια του ανθρώπου εξυψώνεται. Εν κατακλείδι, η κριτική επί των επιστημονικών πεπραγμένων είναι θεμιτή και επιβεβλημένη, ιδίως όταν η επιστήμη ενδύεται την επιστημονικοφάνεια για να εξυπηρετεί πολιτικούς σκοπούς. Πάντως οπωσδήποτε δεν αποτελεί μια "νέα θρησκεία" που θα σώσει τον άνθρωπο, όπως επιχειρεί να αυτοπαρουσιαστεί.
Τριαντάφυλλος Σερμέτης
Εκτός χρόνου
- Κατηγορία: Παράκαιροι Συλλογισμοί
Αν δεχθούμε την επιστήμη της φυσικής, που πολύ σωστά ισχυρίζεται ότι χρόνος δεν υφίσταται δίχως χώρο, τότε η ψηφιακή επανάσταση τείνει να αφανίσει τον χρόνο. Διότι εφόσον στον ψηφιακό κόσμο ο χώρος σμικρύνεται, τότε και ο χρόνος υφίσταται την ανάλογη μεταβολή. Τούτο σημαίνει ότι όσο ο άνθρωπος ψηφιοποιείται και ενώνεται ο νους του και το σώμα του με την ψηφιακή τεχνολογία, δηλαδή μετανθρωπίζεται, τόσο βιώνει τη ζωή του μέσα σε ένα πλαίσιο αχρονίας ή εκτός χρόνου. Εφόσον ως χρόνος λογίζεται, κατά κύριο λόγο, το παρόν, εκεί δηλαδή που συναντάται το παρελθόν με το μέλλον, τότε ο άνθρωπος παύει να ζει στην πραγματικότητα, κατά πρώτο λόγο, και, κατά δεύτερον, δεν μπορεί να δει το μέλλον του και τέλος αποκόπτεται από το ίδιο του το παρελθόν.
Αυτό αν αρχίσει να συμβαίνει, τότε πράγματι δεν θα υπάρχει μόνο το τέλος της ιστορίας, όπως έχει ήδη ειπωθεί, αλλά και της ανθρώπινης ιστορίας σε επίπεδο προσωπικό.
Τριαντάφυλλος Σερμέτης
Infodemic
- Κατηγορία: Παράκαιροι Συλλογισμοί
Οι αξιόπιστες πληροφορίες αποτελούν στοιχειώδη αξία της δημοκρατίας. Επομένως, η ποιότητα της δημοκρατίας συσχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με την ενημέρωση. Στην Ελλάδα αυτήν την εποχή της πανδημίας η κακοποίηση της πληροφορίας έχει λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις σε όλα τα μέσα - από την τηλεόραση μέχρι το διαδίκτυο και τα κοινωνικά δίκτυα. Από τη μια μεριά, η παραληροφόρηση της προπαγανδιστικής "κανονικότητας" και της υπεράσπισης, έως πλήρους ανοησίας, μιας κυβέρνησης υπομετρίων προσωπικοτήτων και από την άλλη, η πληροφόρηση μιας συνεχούς ροής συνομοσιωλογικών θεωριών και εμφανώς ψεύτικων ειδήσεων. Έτσι, μετά την κρίση της πανδημίας πρέπει να γίνει μια βαθιά και ευρεία συζήτηση για τους κανόνες που θα πρέπει να διέπουν τον δημόσιο λόγο. Ποιος θα ελέγχει αυτό που διαβάζουμε, ακούμε και βλέπουμε; Με ποιον τρόπο θα τιμήσουμε τόσο την ελευθερία όσο και τη δικαιοσύνη; Τι μπορούμε να κάνουμε για να προωθήσουμε τις αξιόπιστες πληροφορίες και να αποτρέψουμε τη διάδοση της παραπληροφόρησης και από τις δύο πλευρές; Είναι ζήτημα ποιότητας της δημοκρατίας.
Τριαντάφυλλος Σερμέτης
Η Ηθική Κόπωση
- Κατηγορία: Παράκαιροι Συλλογισμοί
Η επόμενη πανδημία θα είναι η συναισθηματική εξάντληση,που θα προέλθει από την ηθική κόπωση της σημερινής πανδημίας. Η ηθική κόπωση προκαλείται από την ανασφάλεια,τον φόβο, αλλά και τις καθημερινές λειτουργίες μικρών πραγμάτων για τις οποίες δεν γνωρίζουμε επακριβώς με ποιο τρόπο να πράξουμε εξαιτίας αυτών των αλλαγών. Καθημερινές δουλειές που τις κάναμε μέχρι τώρα μηχανικά, πλέον χρειάζεται να σκεφτούμε για να τις διεκπεραιώσουμε, όπως π.χ. να πάμε στο σούπερ μάρκετ να ψωνίσουμε. Επιπλέον, η οικονομική ανασφάλεια η δική μας ή των δικών μας ή των αγαπημένων μας ανθρώπων, αλλά και η γενικότερη κατήφεια που επικρατεί, προκαλούν ηθική κόπωση που καταλήγει σε θλίψη, απογοήτευση και απελπισία.
Έχω τη βαθιά πεποίθηση ότι είναι η ώρα να αναθεωρήσει κανείς, μέσω της ενδοσκόπησης, να κοιτάξει τις ρωγμές του και να επαναδιατυπώσει τις αξίες της ζωής και τις προτεραιότητες που θα πρέπει να έχουν ο άνθρωπος και οι κοινωνίες γενικότερα. Χρειάζεται να αντισταθεί ο άνθρωπος, με όποιον τρόπο θεωρεί ο καθένας πρόσφορο, στην ηθική κόπωση που θα οδηγήσει στη συναισθηματική εξάντληση. Η επόμενη πανδημία, είναι βέβαιο, θα είναι πολύ πιο επώδυνη.
Η Έννοια του Θυμού
- Κατηγορία: Παράκαιροι Συλλογισμοί
Ο θυμός είναι ένα συναίσθημα που εμφανίζεται συνήθως όταν υπάρξει απειλή για την αυτοεκτίμησή μας, για το σώμα μας, για τις ιδιότητές που φέρει ο καθένας μας, για τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο ή όταν απειλούνται ή ακυρώνονται οι επιθυμίες μας. Δεν θυμώνουν όλοι οι άνθρωποι με τα ίδια πράγματα και αυτό οφείλεται κυρίως στην πνευματική ποιότητα του καθενός. Μερικοί άνθρωποι θα αντιληφθούν ένα γεγονός ως απειλητικό, ενώ άλλοι δεν βλέπουν καμία απειλή στο ίδιο γεγονός. Μερικοί άνθρωποι μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα θυμωμένα συναισθήματα ως τρόπο ορθολογικής και αποτελεσματικής επίλυσης προβλημάτων. Άλλοι εκτονώνουν τον θυμό στον εαυτό τους που συνεπάγεται μια αυτοκαταστροφική συμπεριφορά. Άλλοι άνθρωποι γίνονται βίαιοι προς τους άλλους όταν νιώθουν θυμωμένοι. Και ορισμένοι αρνούνται να αναγνωρίσουν τον θυμό τους ή τον συγχέουν με άλλα συναισθήματα όπως την ευπάθεια (ευαισθησία) ή τον φόβο. Σε κάθε περίπτωση ο θυμός είναι ένα αρνητικό συναίσθημα, πολλές φορές καταστροφικό αν δεν ελεγχθεί πνευματικά.
Τριαντάφυλλος Σερμέτης