Διαίρει και βασίλευε (από το Λατινικό divide et impera) είναι εκείνη η στρατηγική τεχνική που διατηρεί κάποιος την εξουσία διασπώντας σε μεμονωμένα κομμάτια εκείνους που έχουν μεγαλύτερη ισχύ. Η χρήση αυτής της τεχνικής αποσκοπεί στην ενδυνάμωση του κυρίαρχου, προκειμένου να ελέγξει μεγάλους πληθυσμούς ή ομάδες διαφορετικών συμφερόντων, οι οποίες αν παραμείνουν συλλογικές και ενωμένες θα αντιταχθούν στον κανόνα του κυρίαρχου. Ο Machiavelli ισχυρίζεται ότι ένας καπετάνιος θα πρέπει να προσπαθεί με κάθε πρόσφορο μέσο να διαιρέσει τις δυνάμεις του εχθρού. Εκείνος που κυβερνά έχει ως εχθρό του τον λαό του. Ο ενωμένος λαός είναι βέβαιο ότι τον κυβερνήτη εύκολα θα τον ρίξει. Η λύση για να γλυτώσει ο κυρίαρχος, κατά τον Machiavelli, είναι να σπείρει τη διχόνοια στον λαό.
Χαρακτηριστικά στοιχεία αυτής της τεχνικής είναι η δημιουργία ή η ενθάρρυνση διαχωρισμών μεταξύ μεγάλων ζητημάτων που απασχολούν την κοινωνία, ώστε να αποτραπούν συμμαχίες που θα μπορούσαν να στραφούν ενάντια στον κυρίαρχο. Ο ηγέτης δίνει αμέριστη βοήθεια και προώθηση σε όσους είναι πρόθυμοι να συνεργαστούν με τον κυρίαρχο (Βλέπε μετακλητοί, κομματικό κράτος). Η ενίσχυση της δυσπιστίας και της εχθρότητας ανάμεσα σε τοπικούς ηγετίσκους. Η ενθάρρυνση άσκοπων δαπανών(ναι, ναι) που μειώνουν την ικανότητα για πολιτικές και στρατιωτικές δαπάνες. Ο Kant ήταν υποστηρικτής αυτής της τακτικής, επισημαίνοντας ότι «το πρόβλημα της δημιουργίας ενός κράτους μπορεί να λυθεί ακόμη και από ένα έθνος διαβόλων», αρκεί να διαθέτουν ένα κατάλληλο σύνταγμα το οποίο να μπορεί να αντιμετωπίζει τις αντίπαλες φατρίες μεταξύ τους με ένα σύστημα ελέγχων.
Αυτή τη στρατηγική τεχνική, δηλαδή του «Διαίρει και Βασίλευε», που μπορεί να εφαρμόσει ένα ηγέτης, προϋποθέτει ο ηγέτης να έχει κάποια ψυχικά χαρακτηριστικά. Ο Clive R. Boddy διαπίστωσε ότι η στρατηγική τεχνική του «Διαίρει και Βασίλευε» ήταν μια κοινή στρατηγική από ψυχοπαθείς που τη χρησιμοποίησαν για να βοηθηθούν στην παγίωση και την προώθηση της δύναμης τους στην ιεραρχία. Επιπλέον, δεν μπορεί κανείς να εφαρμόσει τέτοια στρατηγική εάν δεν είναι εξαιρετικά νάρκισσος. Επισημαίνει ότι στην πολιτική η έννοια αναφέρεται σε μια στρατηγική που διαλύει τις υπάρχουσες δομές εξουσίας και εμποδίζει τη σύνδεση των μικρότερων ομάδων εξουσίας προκαλώντας αντιπαλότητες και διαφωνίες μεταξύ των ανθρώπων, ώστε να αποτρέψουν οι εκάστοτε ηγεσίες μια εξέγερση εναντίον των ελίτ ή των ανθρώπων που εφαρμόζουν τη στρατηγική. Ο στόχος είναι είτε να χτυπήσουν τις κατώτερες τάξεις για να αποτρέψουν μια επανάσταση εναντίον τους, είτε να παρέχουν μια επιθυμητή λύση στην αυξανόμενη διαμάχη που ενισχύει τη δύναμη των ελίτ.
Το «Διαίρει και Βασίλευε» είναι μια τόσο αρχαία ιστορία, μα τόσο διαχρονική και τόσο σύγχρονη που τη συναντούμε μπροστά μας διαρκώς. Η πανδημία επέτεινε στο μέγιστο βαθμό αυτή την τεχνική, σε βαθμό που θα πρέπει να είναι αφελής κανείς για να μην τη διακρίνει.
Τριαντάφυλλος Σερμέτης