Κοινωνική κατάρρευση, ιστορικά μιλώντας, επέρχεται όταν συντρέχουν διάφορες αλλά συγκεκριμένες αιτίες, που ανάγονται σε αιτιολογικούς παράγοντες, όπως σε έντονη περιβαντολλοντική αλλαγή, σε πανδημίες, σε αποσύνθεση της κοινωνικής συνοχής, σε αύξηση κοινωνικών-οικονομικών ανισοτήτων, σε μείωση της μορφωτικής και γνωστικής (Παιδεία) διάστασης των ανθρώπων. Τα χαρακτηριστικά μιας κοινωνικής κατάρρευσης μπορεί εύκολα να τα διακρίνει κανείς, παρατηρώντας τον βαθμό απώλειας της πολιτιστικής ταυτότητας ενός έθνους-κράτους, την άνοδο της μετριοκρατίας σε ηγετικές θέσεις (σε όλους τους τομείς και όχι μόνο της πολιτικής) και την γεωμετρική άνοδο της βίας σε όλα τα επίπεδα. Η καταρρέουσα κοινωνία είναι καταδικασμένη να επιστρέψει σε πρωτόγονες καταστάσεις ή ακόμα και να πάψει να υφίσταται οριστικά. Το μεγαλύτερο πρόβλημα μιας κοινωνίας σε κατάρρευση είναι ότι η πλειονότητα των μελών της δεν αντιλαμβάνεται την κατάρρευση, καθώς πιστεύει ακράδαντα ότι πάντα οι κοινωνίες λειτουργούσαν με αυτόν τρόπο. Με άλλα λόγια, η κοινωνική κατάρρευση επέρχεται όταν υφίσταται πνευματική κατάρρευση.
Τριαντάφυλλος Σερμέτης